«Χαµαι-Λεονταρισµοί καί µεταµφιέσεις».
Στιχουργικά Καλλιγραφήµατα και απόπειρες Μίµησης ποιητικών Πράξεων σπουδαίων»
Του Αντώνη Πρέκα από την «ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ»
Ο Αντώνης Μιχ. Πρέκας συγγραφέας και δημοσιογράφος, µας παραδίδει το έκτο ποιητικό βιβλίο του, ένα εξαιρετικά πρωτότυπο έργο που περιλαμβάνει δεκαοχτώ ποιήματα – τραγούδια γραµµένα µε τον τρόπο γνωστών ποιητών, από τον Βρεττάκο και τον Καρυωτάκη µέχρι τον Γκάτσο και τους ρεµπέτες και από τον Ελύτη και τον Καρούζο µέχρι τα συνθήµατα στους τοίχους της πόλης. Τα ποιήµατα συνοδεύουν ισάριθµα καλλιγραφήµατα, σχέδια και µορφές που είναι απολύτως συνυφασµένα µε τα ποιήµατα.
Ποιες σκέψεις σάς οδήγησαν στη συγγραφή αυτού του έργου;
Κοιτάξτε, κάθε φορά που γράφω, ένα κάλεσμα της “Αθανασίας” – έστω και ασυνείδητο – είναι η αιτία που με προκαλεί. ‘Όσο, δε, περνούν τα χρόνια και νιώθω το “αναπόφευκτο” να πλησιάζει, τόσο και η ανάγκη μέσα μου για “γνωριμία με το ουσιώδες της Ύπαρξης” εαυτού και αλλήλων, μεγαλώνει. Όπως και η αγωνία να βρω τον “από μηχανής Θεό”, που οδηγεί στην “κάθαρση” της ανθρώπινης τραγωδίας κατά τον ορισμό της. Τον θάνατο ποτέ δεν τον φοβήθηκα. Αλλά θα με στοιχειώνει μέχρις εσχάτων, κατά τον τρόπο που περιγράφεται στο “Απολείπειν ο Θεός Αντώνιον” από τον μέγιστο των ποιητών Κ.Π. Καβάφη, η ματαιοπονία της αναζήτησης απαντήσεων στο σχεδόν προαιώνιο ερώτημα, έτσι όπως κατάφερε να το συμπυκνώσει ο μέγας Νίκος Γκάτσος μέσα στις εξαίσιες μουσικές του Μάνου Χατζιδάκι: “Τι ζητάς αθανασία στο μπαλκόνι μου μπροστά, ποια παράξενη θυσία η ζωή να σου χρωστά”.
Συνεχίζοντας και αφού ζητήσω συγγνώμη για την φλυαρία μου, επιτρέψτε μου να αναφερθώ μετά την αιτία, και στην αφορμή που με οδήγησε “στη συγγραφή αυτού του έργου”
Την τελευταία τετραετία, σχεδόν καθημερινά πηγαινοέρχομαι Παιανία- Πειραιά κυρίως με τα μέσα σταθερής τροχιάς. Έτσι μια μέρα περνώντας από το λιμάνι και μέχρι να φτάσω στον σταθμό του Προαστιακού με έπιασε “αυτή η δίψα: Να βρω την υπόσταση στον Λόγο της χώρας μου”, όπως είχα γράψει σε ένα από τα ποιήματα της εφηβείας μου και επανήλθε στο μυαλό μου η εικόνα της λέξης “θάλασσα”: “Το θήτα δια τον βυθόν, το λάμδα διά το υγρόν και την αλμύρα, τα τρία άλφα διά την απεραντοσυνη και τα δύο σίγμα διά τον φλοίσβον τον απαλόν“. Πλημμύρισε η ψυχή μου. Και κάπως έτσι έκτοτε, οι μονότονες διαδρομές με τους συρμούς του τρένου, τα εναλλασσόμενα τοπία, οι μορφές των ανθρώπων, οι φωνές, οι ήχοι και που και που κάποια τραγούδια, με έβαλαν στις ράγες αυτής της κατεύθυνσης και άρχισα να σκαρώνω στίχους και σκιτσάκια στο μπλοκάκι που κουβαλάω πάντα μαζί μου.
Τι είναι αυτό που συναρπάζει σε μια ποιητική συλλογή με εικαστικές παρεμβάσεις και απόπειρες μίμησης ποιητικών πράξεων σπουδαίων;
Κατ΄αρχήν, μακάρι να ισχύει, εν προκειμένω, αυτό το «συναρπάζει» , το οποίο υπήρξε η φιλοδοξία μου «κατ’ αρχάς».
Μακάρι, επίσης, το κάθε απλό περιδιάβασμα στις σελίδες του, όσες φορές και να συμβεί, να σε κάνει να σταθείς σε μία λεπτομέρεια… Σαν έναν δρόμο που τον διασχίζεις κάθε μέρα και που, ενώ νομίζεις ότι τα έχεις δει όλα, διαπιστώνεις ξαφνικά πως υπάρχουν πράγματα που αξίζει να τα ξαναδείς.
Κατά τα λοιπά, σας παραπέμπω στο «Σημείωμα του συγγραφέα» που συνοδεύει το σχετικό Δελτίο Τύπου της ‘Εκδοτικής Αθηνών». Εκεί γράφω, μεταξύ άλλων, περιγράφοντας -κατά το δυνατόν- το περιεχόμενο του παρόντος βιβλίου::
«Πρόκειται για ένα «παιχνίδι παραλλαγής» επί χάρτου, που σκοπό έχει την συµµμετοχή του αναγνώστη σε ένα απρόβλεπτο «κυνήγι θησαυρού» (Ανάργυρου), µε κρυφές λέξεις – κλειδιά και εικόνες – γρίφους, σχεδόν χειροποίητες. Τελικός, φιλόδοξος στόχος του, να «αναδυθούν», ως κάποιο είδος «παυσίφοβου» για το αγωνιώδες της Ύπαρξης, οι εξαίσιοι ήχοι και οι αέναες διαδρομές της Ελληνικής γλώσσας, η οποία εξακολουθεί να γοητεύει περιδιαβαίνουμε του κόσμου τις «άκρο- λαλιές» και να παραμένει ζώσα στην διαχρονική καθημερινότητά µας. Διαπερνώντας την ανεπαισθήτως, µέσα από τις «ενδοφλέβιες» λέξεις και τους κληρονομικούς κώδικες των στίχων (ακόµη και των εν δυνάμει) ποιητών µας. Πηγάζοντας από τις επικές Ωδές του Οµήρου και εκβάλλοντας μέχρι τα αυτοσχέδια συνθήματα στους τοίχους των παρόδων των Εξαρχείων.
Επί της ουσίας, προσπάθησα να προσεγγίσω το νομοτελειακά αναπόδραστο του θνητού μας βίου, όσο πλησιέστερα μπορούσα, συμφώνως με το Αριστοτέλειο «έστι ουν τραγωδία» του «Περί ποιητικής» που προϋποθέτει «ἡδυσμένῳ λόγῳ, χωρὶς ἑκάστῳ τῶν εἰδὼν ἐν τοῖς μορίοις,δρώντων καὶ οὐ δι’ ἀπαγγελία». Δηλαδή, λόγο “γλυκό” (ή κατά κυριολεξία “διανθισμένο”) και σπονδυλωτά μέρη, ποικίλα ως προς την φόρμα τους, τα οποία μόνο αν παριστάνονται ενεργά και δεν απαγγέλλονται (μόνο) η “μίμησις” της “πράξεως”, καθίσταται “σπουδαία και τελεία”. Πάει να πει, σημαντική και ολοκληρωμένη.
Υπό τον τίτλο «ΧΑΜΑΙ- ΛΕΟΝΤΑΡΙΣΜΟΙ και µεταµφιέσεις» και υπότιτλο «Στιχουργικά καλλιγραφήµατα και απόπειρες µίµησης Ποιητικών πράξεων σπουδαίων», θέλησα να ξεκαθαρίσω από την «βιτρίνα» της προκείµενης συλλογής, όχι µόνο την ταυτότητα των προθέσεών µου, αλλά και την γονιδιακή καταγωγή των «εκθεµάτων» της. Επί της ουσίας, αναζητώντας µεθόδους «προσαρµογής» και «επιβίωσης» , ως άλλος «χαµαιλέων», επιδόθηκα (καθόλου ανεπαισθήτως) σε µια διττή ιχνηλασία.
Από τη μία, επιχειρώντας ως προς τον τρόπο γραφής, ποιητικές προσοµοιώσεις κατά µίµηση του ύφους άλλων (µε φόντο το πολυτονικό ανάγλυφο) και από την άλλη, χρησιμοποιώντας ως παράλληλο εικαστικό στοιχείο – «καµουφλάζ» την παµπάλαιη τεχνική των «καλλιγραφηµάτων» (ή «καλλιγραµµάτων) την οποία επανέφερε στο λογοτεχνικό προσκήνιο (πριν από περίπου 100 χρόνια) ο Γάλλος Απωλλιναίρ και την οποία έκτοτε, έχουν χρησιμοποιήσει εκατοντάδες δημιουργοί. Ανάµεσά τους και ο Γιώργος Σεφέρης.
Θα θέλατε να είστε ο ήρωας ή η ηρωΐδα ενός λογοτεχνικού έργου;
Μα κάθε φορά που διαβάζω, ή βλέπω, ένα έργο, μόνο αν γίνω ένα με τους ήρωές του μπορώ να το κατανοήσω καλύτερα και να το απολαύσω.
Ποιος συγγραφέας θα θέλατε να είστε εάν δεν ήσασταν ο Α. Πρέκας;
Όλοι οι… άλλοι, που έχω ζηλέψει έργα τους ή σπαράγματα κειμένων τους, που πολύ θα ήθελα να είχα γράψει εγώ.
Θεωρείτε ότι ανήκετε σε κάποιο ρεύμα;
Δογματικά, όχι.
Ποιο βιβλίο, ή βιβλία διαβάζετε αυτή την εποχή;
Ξαναδιαβάζω το «1984» του Όργουελ και το «Αδελφοί Καραμαζόφ» του Ντοστογιέφσκι.
Παράγει η Ελλάδα πολιτισμό σήμερα;
Η παραγωγή Πολιτισμού, ως διαδικασία, είναι αέναος και πολυπαραγοντική, όπου γης. Όπως και η ζωή. Το κάθε «σήμερα», μόνο σε βάθος χρόνου αποτιμάται. Υπό αυτή την έννοια, σημειώνω «να θυμηθώ» σε καμιά εικοσαριά (;) χρόνια να δώσω την απάντησή μου στο ερώτημά σας. Αλλά μέχρι τότε... «ποιος ζει και ποιος πεθαίνει», που λένε.
Υπάρχει κάποιο βιβλίο που δε θα ξεχάσετε είτε γιατί το λατρέψατε, είτε γιατί το μισήσατε;
Όλα τα ποιήματα του Καβάφη, ακόμη και τα «αποκηρυγμένα». Τα φυλάω στα στήθη μου από την εφηβεία μου
Μπορεί η συγγραφή να λειτουργήσει θεραπευτικά απέναντι στον συγγραφέα και τον αναγνώστη;
Κατά περίπτωση, ναι, Αλλά προσωρινά και όχι ως πανάκεια. Λειτουργεί περισσότερο, ως αναλγητικό ή «παυσίφοβο». Εξαρτάται, βέβαια και από την «δραστική ουσία». Η αποτελεσματικότητά της, είναι και θέμα ιδιοσυγκρασίας.
Υπήρξαν στιγμές που χρειάστηκε να επιβληθείτε στον εαυτό σας για να συνεχίσετε τη συγγραφή, γιατί θέλατε να κάνετε κάτι άλλο εκείνη τη στιγμή;
Λόγω επαγγελματικής απασχόλησης με την δημοσιογραφία , φέτος έκλεισα ακριβώς 40 χρόνια από το πρώτο μου «ένσημο», συντριπτικά συμβαίνει το αντίστροφο
Υπάρχει κάποιο βιβλίο που θα έπρεπε, ως άνθρωπος των γραμμάτων, να έχετε διαβάσει και δεν το έχετε κάνει ακόμη;
Ένα, μόνο; Φαντάζομαι πως όσα έχω διαβάσει είναι πολλαπλασίως… λιγότερα από όσα έπρεπε και όφειλα ως άνθρωπος, απλά.
Ποια είναι η σχέση του νεοέλληνα με τη λογοτεχνία;
Μάλλον επιφανειακή.
Λία Τσεκούρα,
Μουσικός,
Γ.Γ. του Σωματείου Ελλήνων Κριτικών Μουσικής, Θεάτρου & Χορού.
———————————————————————————————————————–
H TAYTOTHTA TΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ
Αντώνης Μιχ. Πρέκας
Χαµαι-Λεονταρισµοί καί µεταµφιέσεις.
Στιχουργικά Καλλιγραφήµατα καί απόπειρες Μίµησης ποιητικών Πράξεων σπουδαίων.
Εκδόσεις: ΕΚΔΟΤΙΚΗ ΑΘΗΝΩΝ
Κυκλοφορεί σε όλα τα βιβλιοπωλεία.
ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΕΞΩΦΥΛΛΟ