Ένα σπάνιο έθιμο έβαλε τέλος σε μια πολυετή βεντέτα στο Μυλοπόταμο Ρεθύμνου. Χθες (23/1) σταμάτησε και επίσημα μια έχθρα ετών, με τον Σασμό.
Εμφανίζεται ως μελανή παράδοση της Κρήτης από τα Μινωικά χρόνια και περιγράφεται ως αίσθηση της υποχρέωσης αντεκδίκησης που διακατέχει κάποιον, εξαιτίας κάποιας αδικίας που έγινε στον ίδιο ή την οικογένεια του. Μιλάμε φυσικά για τη βεντέτα!
Η βεντέτα ρίζωσε καλά στα γόνιμα εδάφη της μεγαλονήσου μέχρι τα σύγχρονα χρόνια, γράφοντας πολλές μαύρες σελίδες στην ιστορία του νησιού. Για χάρη αυτού του άγραφου νόμου, που για τους συμμετέχοντες εκτός από την αντεκδίκηση για το κακό που μπορεί κάποιος να τους προκάλεσε, σήμαινε και την διαφύλαξη της τιμής αυτών και της οικογένειας τους, χάθηκαν πολλές ψυχές.
Υπάρχουν όμως και αρκετές περιπτώσεις που δεν καταλήγουν στις αίθουσες δικαστηρίων και σε βίαιες πράξεις, καθώς μπαίνουν ανάμεσα στις δύο οικογένειες οι λεγόμενοι «μεσίτες». Μεσίτες είναι εκείνοι που επιδιώκουν τον «σασμό», όπως λέγεται στην κρητική διάλεκτο, δηλαδή αποτελούν τους συμφιλιωτές. Οι μεσίτες ήταν πρόσωπα κύρους στην τοπική τους κοινωνία και λόγω της πείρας τους λειτουργούσαν σαν πυροσβέστες στην εκάστοτε περίπτωση που μπορούσε να εξελιχθεί σε παρανάλωμα του πυρός. Έτσι τέλειωσε χθες και μια έχθρα που κρατούσε δεκαετίες…
Στο «αρχείο» της κοινωνίας και των εμπλεκομένων οικογενειών στο Μυλοπόταμου Ρεθύμνου, μπαίνει μία πολύχρονη βεντέτα, μεταξύ τριών οικογενειών στα Ζωνιανά. Πριν από περίπου 25 χρόνια ξεκίνησαν τα προβλήματα αρχικά σε δύο και κατόπιν σε τρεις οικογένειες των Ζωνιανών Μυλοποτάμου, λόγω οικογενειακών διαφορών, προβλημάτων με βοσκοτόπια και κτηματικών διεκδικήσεων. Χθες οι τρεις οικογένειες συμφιλιώθηκαν μεταξύ τους, με τον Σασμό να σπάει να δεσμά της εκδίκησης και να τις δένει μέσω τριών συντεκνιών, βαπτίσεων, οι οποίες συμφωνήθηκαν. Μέσω του μυστηρίου της εκκλησίας της βάπτισης, το έθιμο του Σασμού, της διαμεσολάβησης δηλαδή για ειρηνική διευθέτηση των προβλημάτων, οι εμπλεκόμενες στη βεντέτα οικογένειες λήγουν πια εντάσεις, διαμάχες, προστριβές χρόνων.
Οι οικογένειες θα ανταλλάξουν επισκέψεις, ώστε και τυπικά να κλείσουν οι συντεκνιές και οι νονοί να έρθουν σε επαφή με τα μικρά παιδιά τα οποία για μια ζωή θα είναι δεμένα με το όρκο της προσοχής και της προστασίας μεταξύ τους. «Οι νονοί είναι νεαροί έφηβοι 15 και 16 ετών, πήραν την εντολή να βαπτίσουν τα μικρά κοπέλια συμμετέχοντας ως παιδιά στην ουσία και εκείνα στην κίνηση που δίνει πια ένα χαρούμενο τέλος σε μία πολύχρονη και ταραχώδη περίοδο για τις εμπλεκόμενες στη βεντέτα οικογένειες. Οι οποίες όλα αυτά τα χρόνια κατά γενική ομολογία διαβιούσαν με συνοδοιπόρο την ανασφάλεια, την ψυχική ένταση και το καθημερινό στρες για την άγνωστη εξέλιξη της Βεντέτας», αναφέρθηκε στο ΑΠΕ.
Ο Σασμός όπως εξήγησε, ένας συμμετέχων, είναι ένα πολύ παλιό, αρχαίο έθιμο που έχει κρατήσει όρθιες της μικρές τοπικές ορεσίβιες κοινωνίες και πολλές φορές έχει αποδειχτεί πολύ πιο αποτελεσματικός από πολλούς άλλους τρόπους προσπάθειας επίλυσης διαφορών. «Θα μπορούσα να πω ότι ο Σασμός είναι η σημερινή διπλωματία όπου ξεκινούν οι διπλωμάτες και διαμεσολαβητές για να επιλύσουν σοβαρά θέματα ακόμη και μεταξύ κρατών. Οι μετέχοντες ενός Σασμού είναι πρόσωπα με σεβασμό από τις τοπικές κοινωνίες, την γνώμη των οποίων επιζητούν, σέβονται, αποδέχονται και τηρούν οι συντοπίτες τους και όχι μόνο. Είναι τιμή για μένα προσωπικά που συμμετείχα στο Σασμό αυτό μαζί με τους άλλους έξι συντοπίτες μου από Ζωνιανά Ανώγεια και Λειβάδια, με τους οποίους τελικά καταφέραμε να ενώσουμε τρεις οικογένειες μετά από δεκαετίες. Όλοι μας είχαμε ως μπούσουλα ότι στους δύσκολους αυτούς τόπους που ζούμε το μόνο που μπορεί να μας κρατήσει όρθιους είναι η μεταξύ μας σύμπνοια και ομόνοια. Τα καταφέραμε και είμαστε και οι επτά Σαστάδες σίγουροι ότι οι νονοί, θα είναι άξιοι των συντεκνιών τους, οι οικογένειες θα ζήσουν εν ηρεμία και στην τοπική κοινωνία των Ζωνιανών θα επικρατήσει η γαλήνη», είπε ένας από τους μετέχοντες στο Σασμό.
