Συνέντευξη στην Λία Τσεκούρα, Κριτική – Κριτική ανάλυση Θεατρικών και Μουσικών παραστάσεων
Μαρίκα Κλαμπατσέα! Μια μουσική παρουσία που δεν χωράει σε αυστηρά πλαίσια κατηγοριοποίησης, μια εκρηκτική σοπράνο, πιανίστα, συνθέτρια, που μεγάλωσε με κλασικά ακούσματα και ροκ καρδιά!
Μια performer με ιδιαίτερο συνθετικό έργο που υποστηρίζεται από το Arts Council της Αγγλίας, διεθνή βραβεία και διεθνή πορεία στη avant garde σκηνή, από την Αθήνα, στο Εδινβούργο, την Πράγα, τη Γαλλία, τη Νέα Υόρκη…
Το έργο της πλούσιο, με δυναμικές αλλά και τρυφερές μελωδίες που μπλέκονται δημιουργικά σε ένα παζλ μουσικών μορφών και γεμίζουν την ατμόσφαιρα λάμψη, φως, νοσταλγία και έρωτα.
Η Μαρικα Κλαμπατσέα μας προσκαλεί το Σάββατο 10 Νοεμβρίου στις 21:00 στον Χώρο Τέχνης Ασωμάτων για να μας ταξιδέψει με το La Saradua σε μια Ιθάκη, δική της αλλά και δική μας…
Η πορεία σας έχει δείξει ότι αγαπάτε την κλασική μουσική και ερωτοτροπείτε δημιουργικά με μορφές avant garde, ενώ όπως έγραψε και η Herald Tribune, έχετε νότες Janis Joplin και Μαρία Κάλλας. Τι είναι αυτό που σας γοητεύει σε αυτό το πάντρεμα;
«Τα μουσικά μου βιώματα είναι ίσως η απάντηση στο ερώτημα σας! Και αυτά δεν θα μπορούσαν παρά να γεννούν στο τέλος τη συνύπαρξη της κλασσικής μουσικής και του ροκ αφού ενυπάρχουν μέσα μου. Η Μαρία Κάλλας και η Janis Joplin ήταν δύο από τις πιο σημαντικές φωνές και ερμηνεύτριες που θαύμαζα από μικρή, μου άρεσε το πάθος τους, οι φωνές που βγαίνουν από τα σωθικά…
Κατάλαβα ότι το τραγούδι δεν θα έπρεπε μόνο να χαϊδεύει τα αυτιά, αλλά η (έκθεση) του καλλιτέχνη φαίνεται να είναι ίσως το πιο σημαντικό! Να υπερβαίνει τον ίδιο του τον εαυτό, να φτάνει και στα άκρα και να ξεπερνά ακόμη κι αυτά! Τότε μόνο πιστεύω φτάνει κανείς στην ολοκληρωμένη ερμηνεία. Οι επιλογές μου, ακόμη και η στάση μου σαν καλλιτέχνης, γυναίκα, μουσικός απέναντι σ όλο αυτό το ηχητικό πλέγμα διαφορετικών ειδών μουσικής που αγαπώ, ο απόηχος, το απόσταγμα όλης της μουσικής που μου άρεσε και κουβαλώ από παιδί. Η προσωπική μου παρέμβαση σε ό,τι διδάχτηκα, βλέποντας πόσο σημαντική είναι η ερμηνεία, και τέλος ό,τι απολαμβάνω σήμερα, σαν μουσικός πιο πολύ που με μια λέξη ναι, είναι ο αυτοσχεδιασμός και είναι γενναιόδωρος!
Προσφέρει πράγματι πολλά! Ανατρέχοντας τώρα στο παρελθόν μου, η κλασσική μουσική ήταν και το πρώτο μου άκουσμα για το τι σήμαινε μουσική. Άκουγα την Μαρία Κάλλας καθημερινά μια και ήταν αδυναμία της μητέρας μου όπως και δική μου από μικρό παιδί. Η σύγχρονη μουσική ήρθε ακόμη αργότερα, με τον συνθέτη Γιάννης Χρήστου που το πρώτο άκουσμα στις συνθέσεις του ήταν και σταθμός στη μουσική μου πορεία σε ό,τι αφορά τις μουσικές μου επιλογές αλλά και κατεύθυνση.
Μεγάλωσα ακόμη ακούγοντας Beatles, Janis Joplin, Bob Dylan, Rolling Stones, Leonard Cohen, Joan Baez, Elvis, Jαmes Taylor, Jimmy Hendrix, Billie Holiday, Monk, Keith Jarret, Coltrane τα μουσικά βιώματα αυτά δεν μπορώ παρά να τα κουβαλώ μαζί μου, είναι ήχοι αναπόσπαστοι από εμένα και την μουσική μου ιδιότητα. Όταν συνθέτω παρεμβαίνουν άθελά μου και δημιουργικά μάλιστα, ολοκληρώνοντας τις νέες μου μουσικές ιδέες. Όλο αυτό το πολύτιμο μουσικό έργο όλων όσων ανέφερα χάραξε και κύρια, τα μουσικά όρια που στη συνέχεια κινήθηκα, που είναι η πρωτοποριακή μουσική, τόσο απλά!
Η κλασσική μουσική όπως είπα και πριν, ήταν και η πρώτη γεύση μου από παιδί για το τι σημαίνει μουσική. Η μητέρα μου η Νίνη ήταν λυρική σοπράνο και τραγούδαγε άριες στο σπίτι, όπως την άρια Estrano από την Traviata του Giuseppe Verdi. Δεν θα μπορούσε παρά να με γοητεύει η συνύπαρξη αυτή των διαφορετικών ήχων και ειδών μουσικής που με αυτές γαλουχήθηκα γιατί απλούστατα αυτό είναι και η μουσική μου ταυτότητά!»
Είστε σοπράνο, συνθέτρια και πιανίστα. Στο έργο σας υπάρχει κάποιος ρόλος που κυριαρχεί;
«Όχι είναι όλα ένας συγκερασμός! Συνδέονται σαν σε μια ανάσα, όταν τραγουδώ μια άρια, ναι! Τότε έχει προτεραιότητα η φωνή και η ερμηνεία, όταν τραγουδώ και συνοδεύομαι από το πιάνο που παίζω η ίδια∙ και πάλι βέβαια, ο τελικός ρόλος που κυριαρχεί είναι ένας, η μουσική έκφραση και ερμηνεία συνολικά! Όμως εδώ το πιάνο είναι συνέχεια της φωνής και αντίθετα. Ο ένας ρόλος μπαίνει μέσα στον άλλον, είναι μια αυτόματη συνύπαρξη και ένωση των δύο στη συνέχεια αυτή, μέσα από τον αυτοσχεδιασμό. Δεν θα μπορούσε να υπάρχει το ένα δίχως το άλλο!»
Είναι γνωστό ότι έχετε κάνει σπουδές αυτοσχεδιασμού στο πιάνο. Πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος του αυτοσχεδιασμού στο έργο σας;
«Ναι! Ο αυτοσχεδιασμός που όπως τονίζω πολλές φορές είναι γενναιόδωρος, μου έφερε μπροστά έναν νέο ορίζοντα και άποψη για το τι σημαίνει μουσική, είναι σαν να έσπασα κάποια δεσμά, η μια μελωδία έφερνε την άλλη και πάλι η νέα διαδεχόταν την τελευταία, δίχως τέλος! Είναι πολύτιμος! Και η ελευθερία έκφρασης και μουσικών ιδεών που γεννά είναι ανεξάντλητες. Πιστεύω ότι στην μουσική παιδεία θα έπρεπε να διδάσκεται ταυτόχρονα με την κλασσική. Χωρίς διαχωρισμό θα πρέπει να έχει τη δυνατότητα ένας μουσικός να παρακολουθεί, να εκπαιδεύεται και στα δύο ταυτόχρονα και αυτό νομίζω ότι επιβάλλεται. Μέσα από τον αυτοσχεδιασμό θα μπορούσε κάθε καλλιτέχνης να πλησιάσει πιο πολύ στην προσωπική του ερμηνεία.
Πιστεύω δε ότι αυτό είναι και το ζητούμενο, να μπορέσει να εκφράσει αυτό που τον αντιπροσωπεύει, με δυο λόγια να μην διαιωνίζεται η επανάληψη ιδίων (ολόιδιων) μουσικών, ο άγριος κατακερματισμός της προσωπικής έκφρασης που αντίθετα θα μπορούσε να οδηγήσει σε θαύματα, η έλλειψη αυτή σεβασμού στο διαφορετικό, που υπεύθυνοι σε αυτό είναι κάποιοι χώροι μουσικής εκπαίδευσης και δάσκαλοι, που εμποδίζουν την ελευθερία του καλλιτέχνη, εγκλωβίζοντας τον σπουδαστή μουσικό σε στερεότυπα και συνθλίβοντας έτσι την ελεύθερη έκφραση του. Αυτό με θυμώνει και με θλίβει!»
La Saradua! Ένα νέο δρώμενο;
«Νέο;… Νέα θεωρώ κάθε performance που κάνω, κι ας φέρνει τον ίδιο τίτλο, κάποιες φορές, σε κάθε περίπτωση προσθέτει και ανανεώνει κάθε δεύτερη προσπάθεια, παρουσία ενός δρώμενου. Αλλά και ο αυτοσχεδιασμός αυτό που προσφέρει στους καλλιτέχνες είναι ότι το ίδιο έργο κάθε φορά έχεις τη δυνατότητα να το επεξεργαστείς σε βάθος προσθέτοντας νέα στοιχεία που η προηγούμενη παρουσία σου δεν τα είχε, αλλάζοντας ακόμη και τη δομή του έργου πολλές φορές. Η La Saradua που φέρνει τον ίδιο τίτλο με τον α’ μου δίσκο είναι μια συλλογή από γνωστές άριες, όπως η Habanera από την όπερα Carmen του Georges Bizet. Ακόμη και ό τίτλος και η γλώσσα που χρησιμοποιώ σε συνθέσεις μου είναι αυτοσχεδιαστική. La Saradua σημαίνει ο Έρωτας! Η συναυλία όμως θα έχει μέρος μόνο από τις άριες και κύρια θα είναι μια μουσική διαδρομή από το παρελθόν μου μέχρι σήμερα.»
Ποιο είδος θεατή/φιλόμουσου θα γοητευθεί από το La Saradua;
«Κατ αρχήν δεν γνωρίζω αν θα γοητευτεί! Ας αφήσουμε να μας το πουν οι ίδιοι οι ακροατές – το ίδιο το κοινό είναι το καταλληλότερο νομίζω να απαντήσει σε αυτό. Επιθυμία μου είναι να αγκαλιάσει και να ανταποκριθεί σε εάν ευρύ κοινό το La Saradua».
Υπάρχει κάποια νέα οπτική που θέλετε να δώσετε στο είδος της τέχνης που υπηρετείτε;
«Ναί! Να εναντιωθούμε οι μουσικοί και καλλιτέχνες στην εμπορικότητα που κατακλύζει ανελέητα τον χώρο της τέχνης, προσπαθώντας να αφανίσει κάθε φωνή διαφορετική που δεν ακολουθεί τον δρόμο αυτό και δεν υπηρετεί τα συμφέροντά της. Να σταματήσουν κάποιοι μουσικοί χώροι εκπαίδευσης η ψυχαγωγίας αλλά και οι υπεύθυνοι της προβολής των καλλιτεχνών που συχνά γίνονται η ουρά όλων αυτών και που δυστυχώς αυξάνονται ολοένα μπροστά στην αδυναμία του καλλιτέχνη να επιβιώσει χωρίς την απαραίτητη διαφήμιση, φτάνοντας στην εκμετάλλευσή του, να γίνονται απλά φερέφωνα του κέρδους και της παρακμής της τέχνης για χάρη της εμπορικότητας, παρά της προβολής της ποιότητας και τέχνης!
Αυτή είναι η νέα οπτική μου για όσους δεν την έχουν ξανακούσει και πάντα ήταν! Ελπίζω κάποια στιγμή οι νέοι καλλιτέχνες να πάρουν την υπόθεση στα χέρια τους και να αντισταθούν στην αλλοτρίωση της τέχνης και σε αυτούς που την υπηρετούν με μανία!
Η μουσική δημιουργεί τα βιώματα ή τα βιώματα δημιουργούν τη μουσική;
«Είναι αλληλένδετα».
Ποιο αποτύπωμα θα θέλατε αν αφήσετε στην τέχνη της μουσικής και της τέχνης γενικότερα;
«Δεν είναι κάτι που θα ήθελα ή όχι. Αναπόφευκτα αφήνω πίσω μου στον χώρο της μουσικής αυτό που εκφράζω και μ αντιπροσωπεύει όταν τραγουδώ και αυτοσχεδιάζω, και αυτό είναι αποτύπωμα; Ίσως… Ας αφήσουμε τους ακροατές ν απαντήσουν σε αυτό!»