Ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απείλησε εκ νέου χθες Πέμπτη να εμποδίσει την εισδοχή της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο NATO, προτού συμπληρωθούν 48 ώρες από τη συμφωνία μεταξύ των τριών χωρών.
Απευθυνόμενος στον Τύπο κατά το κλείσιμο της συνόδου της ατλαντικής συμμαχίας στη Μαδρίτη, απαίτησε οι δύο σκανδιναβικές χώρες να «διαδραματίσουν τον ρόλο που τους αναλογεί» στον αγώνα κατά της «τρομοκρατίας», διότι σε διαφορετική περίπτωση θα ενταφιάσει τη συμφωνία που υπεγράφη το βράδυ της Τρίτης.
Από τα μέσα του Μαΐου, η Άγκυρα εμποδίζει τη διαδικασία διεύρυνσης του NATO, της ένταξης των δύο βορειοευρωπαϊκών κρατών στη στρατιωτική συμμαχία, κατηγορώντας τις ότι προστατεύουν κούρδους μαχητές των οργανώσεων Εργατικό Κόμμα Κουρδιστάν (PKK) και Μονάδες Προστασίας του Λαού (YPG), τις οποίες χαρακτηρίζει «τρομοκρατικές».
Ωστόσο το βράδυ της Τρίτης οι τρεις κυβερνήσεις υπέγραψαν συμφωνία που θεωρητικά ανοίγει τον δρόμο ώστε Σουηδία και Φινλανδία να ενταχθούν στο NATO, κάτι που αποφάσισαν να ζητήσουν μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, εγκαταλείποντας το καθεστώς ουδετερότητας που εφάρμοζαν επί δεκαετίες.
Χθες, ο τούρκος πρόεδρος εκφράστηκε για πρώτη φορά μετά την υπογραφή της τριμερούς συμφωνίας και αναφέρθηκε ιδίως στους όρους του.
«Αν κάνουν το καθήκον τους, θα υποβάλουμε (τη συμφωνία) στο κοινοβούλιο» της Τουρκίας για έγκριση. «Αν δεν το κάνουν, δεν τίθεται ζήτημα για εμάς να την καταθέσουμε στη Βουλή…», διεμήνυσε.
Ανώτερος τούρκος διπλωμάτης στην Ουάσιγκτον είπε ότι η διαδικασία υιοθέτησης μπορεί να αρχίσει το νωρίτερο τον Σεπτέμβριο κι ενδέχεται να διαρκέσει ως το 2023. Το τουρκικό κοινοβούλιο αρχίζει τις θερινές διακοπές του σήμερα.
Ο κ. Ερντογάν αναφέρθηκε στην «υπόσχεση που έκανε η Σουηδία» για την έκδοση «73 τρομοκρατών». «Θα τους στείλουν, το υποσχέθηκαν. Αναφέρεται στα έγγραφα. Θα τηρήσουν την υπόσχεσή τους», πρόσθεσε χωρίς να υπεισέλθει σε περισσότερες λεπτομέρειες.
«Εκβιασμός»
Η Στοκχόλμη αντέδρασε χθες το βράδυ υπενθυμίζοντας ότι αποφάσεις για ζητήματα εκδόσεων λαμβάνει η δικαιοσύνη, η οποία είναι «ανεξάρτητη».
«Στη Σουηδία, η νομοθεσία εφαρμόζεται από τα ανεξάρτητα δικαστήρια», ανέφερε ο υπουργός Δικαιοσύνης Μόργκαν Γιόχανσον σε γραπτή δήλωσή του στο Γαλλικό Πρακτορείο.
«Πρόσωπα που δεν έχουν σουηδική υπηκοότητα μπορεί να εκδοθούν κατόπιν αιτήματος άλλων χωρών, αλλά μόνο εάν αυτό συμμορφώνεται προς τη σουηδική νομοθεσία και την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Έκδοσης», επέμεινε.
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν έδωσε χθες διευκρινίσεις για τα 73 πρόσωπα που βρίσκονται στο στόχαστρο. Η Άγκυρα απαιτεί εδώ και αρκετά χρόνια την έκδοση Κούρδων, μελών ενόπλων οργανώσεων ή προσώπων προσκείμενων στο κίνημα του Φετουλάχ Γκιουλέν εξορισμένων στη Σουηδία.
Ο αρχηγός του τουρκικού κράτους κάλεσε επίσης το Ελσίνκι και τη Στοκχόλμη να «ολοκληρώσουν τους νόμους τους» όσον αφορά την παρουσία στο έδαφός τους μέλη των PKK και YPG, οργανώσεων οι οποίες δρουν στα σύνορα της Τουρκίας με το Ιράκ και με τη Συρία.
«Αυτό που έχει σημασία είναι οι υποσχέσεις που δόθηκαν στην Τουρκία να τηρηθούν», επέμεινε.
Στο επίκεντρο της προσοχής κατά την έναρξη της συνόδου της Μαδρίτης, όταν απειλούσε να προβάλει βέτο στην ένταξη των δύο χωρών στο NATO, ο τούρκος πρόεδρος επέστρεψε σε αυτό δυναμικά στο κλείσιμό της.
Στους διαδρόμους της συνόδου, ευρωπαϊκή διπλωματική πηγή μίλησε χωρίς περιστροφές για «εκβιασμό» από τον τούρκο πρόεδρο.
«Διεθνές δίκαιο»
Η συμφωνία που υπογράφτηκε την Τρίτη ορίζει ότι η Τουρκία αίρει το βέτο της στην εισδοχή των δυο σκανδιναβικών κρατών στο NATO με αντάλλαγμα τη συνεργασία τους όσον αφορά μέλη των κουρδικών οργανώσεων στο στόχαστρό της.
Ήδη την επομένη, η Άγκυρα απαίτησε αυτά που θεωρεί οφειλόμενα, η Σουηδία και η Φινλανδία να προχωρήσουν στην έκδοση 33 «τρομοκρατών».
Πρόκειται για μέλη είτε του PKK, οργάνωσης που χαρακτηρίζεται «τρομοκρατική» από την Άγκυρα και τους δυτικούς της συμμάχους, ή του κινήματος του ιεροκήρυκα Φετουλάχ Γκιουλέν, που ο κ. Ερντογάν κατηγορεί πως ήταν ο εγκέφαλος της απόπειρας να γίνει στρατιωτικό πραξικόπημα στην Τουρκία τον Ιούλιο του 2016.
Η απαίτηση έγινε δεκτή με ψυχρότητα τόσο στο Ελσίνκι όσο και στη Στοκχόλμη. «Για όλες αυτές τις υποθέσεις έχουν υπάρξει ήδη αποφάσεις στη Φινλανδία», σχολίασε ο φινλανδός πρόεδρος Σάουλι Νιινίστε.
Το υπουργείο Δικαιοσύνης της Φινλανδίας διευκρίνισε από την πλευρά του ότι «δεν έλαβε νέα αιτήματα έκδοσης από την Τουρκία τις τελευταίες ημέρες».
Από την πλευρά της, η σουηδή πρωθυπουργός Μαγκνταλένα Άντερσον υποσχέθηκε «στενότερη συνεργασία με την Τουρκία όσον αφορά τους καταλόγους (μαχητών) του PKK». «Αλλά θα συνεχίσουμε να τηρούμε τη σουηδική νομοθεσία και το διεθνές δίκαιο», πρόσθεσε η κυρία Άντερσον σε ανάρτησή της στην πλατφόρμα Instagram.
Νέες δηλώσεις Ερντογάν στο ίδιο επιθετικό κλίμα
Η συμφωνία που υπογράφηκε με τη Φινλανδία και τη Σουηδία για την άρση του βέτο της Τουρκίας στην ένταξή τους στο ΝΑΤΟ δεν είναι το τέλος της υπόθεσης και υποχρεώνει τις δύο σκανδιναβικές χώρες να τηρήσουν τις υποσχέσεις τους, ανέφερε σήμερα ο τούρκος πρόεδρος Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος δήλωσε ακόμη πως δεν θα συναντηθεί με τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριακό Μητσοτάκη, αν αυτός ο τελευταίος δεν «συνέλθει», και πως είναι έτοιμος να επαναφέρει τη θανατική ποινή στην Τουρκία.
Μιλώντας σε δημοσιογράφους επί του αεροπλάνου με το οποίο επέστρεψε στη χώρα του μετά τη σύνοδο κορυφής του ΝΑΤΟ στη Μαδρίτη, ο Ερντογάν δήλωσε πως το τουρκικό κοινοβούλιο δεν χρειάζεται να βιαστεί για να εγκρίνει τις υποψηφιότητες της Φινλανδίας και της Σουηδίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ. Η Άγκυρα θα πρέπει πρώτα να δει αν οι δύο χώρες θα τηρήσουν τις υποσχέσεις που έδωσαν σε αντάλλαγμα για την υποστήριξη της Άγκυρας, περιλαμβανομένης της έκδοσης των υπόπτων που ζητεί η Τουρκία, δήλωσε ο τούρκος πρόεδρος.
«Αυτό θα πρέπει να είναι σαφές: οι υπογραφές αυτές δεν σημαίνουν πως το θέμα τελείωσε… Χωρίς την έγκριση του κοινοβουλίου μας, αυτό δεν τίθεται σε εφαρμογή. Έτσι δεν υπάρχει ανάγκη να βιαστούμε», δήλωσε ο Ερντογάν, σύμφωνα με το τηλεοπτικό δίκτυο NTV.
«Η μπάλα είναι τώρα στην περιοχή τους. Η Σουηδία και η Φινλανδία δεν είναι αυτή τη στιγμή μέλη του ΝΑΤΟ», πρόσθεσε.
Ερωτηθείς σχετικά με την έκδοση υπόπτων, ο Ερντογάν δήλωσε πως, αν οι σκανδικαβικές χώρες δεν στείλουν αυτά τα άτομα στην Τουρκία, «τότε θα κάνουμε αυτό που είναι απαραίτητο μέσω των θεσμών και των μονάδων μας».
Ο Ερντογάν δήλωσε επίσης, σύμφωνα με το NTV, πως είναι αδύνατο να συναντηθεί με τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη αν ο Έλληνας ηγέτης δεν «συνέλθει».
Ο ίδιος είπε ακόμη, σύμφωνα με την ίδια πηγή, ότι θα ενέκρινε πιθανόν την επαναφορά της θανατικής ποινής, αν το κοινοβούλιο του υπέβαλε σχετικό νομοσχέδιο.
Ο υπουργός Δικαιοσύνης του Ερντογάν δήλωσε το σαββατοκύριακο ότι η Τουρκία μπορεί να εξετάσει την επαναφορά της ποινής του θανάτου, την οποία κατήργησε το 2004, αφού ο πρόεδρος είχε θέσει νωρίτερα το ζήτημα αυτό σε σχέση με τους εμπρησμούς δασών. Ο εθνικιστής σύμμαχός του Ντεβλέτ Μπαχτσελί είχε υποστηρίξει την ιδέα και είχε πει πως η θανατική ποινή θα πρέπει να επεκταθεί και στην τρομοκρατία, το βιασμό και τις γυναικοκτονίες.
«Αν είναι απαραίτητο, αυτό θα πρέπει να επανέλθει στην ατζέντα και να γίνει συζήτηση. Θα πρέπει να δούμε τι θα βγει απ’ αυτή τη συζήτηση», φέρεται να δήλωσε ο Ερντογάν.
«Το έχω πει και νωρίτερα, αν το κοινοβούλιο πάρει μια τέτοια απόφαση ως αποτέλεσμα της δουλειάς του υπουργείου Δικαιοσύνης μας, θα εγκρίνω αυτή την απόφαση», πρόσθεσε.