Εξέλιξη του μορφωτικού επιπέδου των Ελλήνων από το 1991 έως το 2011

Γράφει η Δήμητρα Αναγνωστοπούλου,  Σύμβουλος Επιχειρήσεων – Δημοτική Σύμβουλος Σπάτων – Αρτέμιδος

Βελτιώθηκε το μορφωτικό επίπεδο των Ελλήνων από το έτος 1991 έως σήμερα;

Για να απαντήσω το ερώτημα αυτό χρησιμοποίησα ως δείγμα το μεγαλύτερο Δήμο της χώρας και δη το Δήμο Αθηναίων.  Τα δεδομένα που παρουσιάζονται και αξιολογούνται στο παρόν άρθρο συνελέγησαν – αντλήθηκαν από τις απογραφές πληθυσμού που διενήργησε η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία Ελλάδος (ΕΣΥΕ)  κατά τα έτη 1991, 2001 και η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) το 2011. Στα πλαίσια των απογραφών αυτών, τόσο η ΕΣΥΕ όσο και η ΕΛΣΤΑΤ κατέγραψαν και το επίπεδο εκπαιδεύσεως – μορφωτικό επίπεδο του Ελληνικού πληθυσμού.

Δυστυχώς αντίστοιχα δεδομένα από την απογραφή του 2021 δεν υπάρχουν τη στιγμή αυτή.

Σύμφωνα με την έρευνα μου, το έτος 1991, το μεγαλύτερο ποσοστό κατέχουν:

1. με 34,60% οι Απόφοιτοι Μέσης Εκπαίδευσης (227.570 άτομα)
2. με ποσοστό 28,98% οι Απόφοιτοι Δημοτικού (190.604),
3. με ποσοστό μόλις 12,91% οι Πτυχιούχοι Πανεπιστημίου – Πολυτεχνείου και ισότιμων σχολών (84.924 άτομα),
4. με ποσοστό 11,06% οι Απόφοιτοι 3ταξίου Γυμνασίου (72.652 άτομα),
5. με ποσοστό 6,20% όσοι δεν τελείωσαν τη στοιχειώδη εκπαίδευση (δηλ. το Δημοτικό) (40.785 άτομα),
6. με ποσοστό 3,01% όσοι δεν γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση (19.826 άτομα),
7. με ποσοστό 2,10% οι πτυχιούχοι ΤΕΙ, ΚΑΤΕ, ΚΑΤΕΕ, Ανώτερης Σχολής και Ισοτίμων σχολών (13.791 άτομα) και
8. μόλις με ποσοστό 1,15% οι κάτοχοι μεταπτυχιακού (7.578 άτομα).

Σύμφωνα με την έρευνα μου, το έτος 2001, το μεγαλύτερο ποσοστό κατέχουν:

1. με 36,16% (237.449 άτομα) οι Απόφοιτοι Μέσης Εκπαίδευσης (από 34,60% το 1991) ,
2. με ποσοστό 23,95% (157.310 άτομα) (28,98% το 1991) οι Απόφοιτοι Δημοτικού,
3. με ποσοστό 15,53% (101.961 άτομα) (12,91% το 1991) οι Πτυχιούχοι Πανεπιστημίου – Πολυτεχνείου και ισότιμων σχολών,
4. με ποσοστό 12,03% (79.003 άτομα) (11,06% το 1991) οι Απόφοιτοι 3ταξίου Γυμνασίου,
5. με ποσοστό 4,88% (32..019 άτομα) (2,10% το 1991) οι πτυχιούχοι ΤΕΙ, ΚΑΤΕ, ΚΑΤΕΕ, Ανώτερης Σχολής και Ισοτίμων σχολών,
6. με ποσοστό 3,60% (23.627 άτομα) (6,20% το 1991) όσοι δεν τελείωσαν τη στοιχειώδη εκπαίδευση (δηλ. το Δημοτικό),
7. με ποσοστό 1,93% (12.696 άτομα) (3,01% το 1991) όσοι δεν γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση,
8. με ποσοστό 1,26% (8.249 άτομα) (1,15% το 1991) οι κάτοχοι μεταπτυχιακού και
9. με ποσοστό μόλις 0,67% (4.425 άτομα) οι κάτοχοι διδακτορικού.

Τέλος, το έτος 2011 το μεγαλύτερο ποσοστό κατέχουν:

1. με 36,28% οι Απόφοιτοι Μέσης Εκπαίδευσης (196.705 άτομα) (36,16% το 2001 και 34,60% το 1991),
2. με ποσοστό 18,57% (100.672 άτομα) (23,95% το 2001 και 28,98% το 1991) οι Απόφοιτοι Δημοτικού,
3. με ποσοστό 18,36% (99.512 άτομα) (15,53% το 2001 και 12,91% το 1991) οι Πτυχιούχοι Πανεπιστημίου – Πολυτεχνείου και ισότιμων σχολών,
4. με ποσοστό 12,62% (68.398 άτομα) (12,03% το 2001 και 11,06% το 1991) οι Απόφοιτοι 3ταξίου Γυμνασίου,
5. με ποσοστό 5,61% (30.407 άτομα) (4,88% το 2001 και 2,10% το 1991) οι πτυχιούχοι ΤΕΙ, ΚΑΤΕ, ΚΑΤΕΕ, Ανώτερης Σχολής και Ισοτίμων σχολών,
6. με ποσοστό 3,41% (18.496 άτομα) (1,26% το 2001 και 1,15% το 1991) οι κάτοχοι μεταπτυχιακού,
7. με ποσοστό 2,66% (14.401 άτομα) (3,60% το 2001 και 6,20% το 1991) όσοι δεν τελείωσαν τη στοιχειώδη εκπαίδευση (δηλ. το Δημοτικό),
8. με ποσοστό 1,5% (8.109 άτομα) (1,93% το 2001 και 3,01% το 1991) όσοι δεν γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση,
9. με ποσοστό μόλις 1% (5.419 άτομα) (0,67% το 2001) οι κάτοχοι διδακτορικού.

Από τα προαναφερόμενα στοιχεία, αποδεικνύεται ότι το μορφωτικό επίπεδο των Ελλήνων βελτιώθηκε ιδιαίτερα σημαντικά το 2011 εν σχέση με αυτό του έτους 1991.

Στοιχεία της έρευνας μου που οδηγούν στο συμπέρασμα αυτό είναι:

1) Η κατακόρυφη αύξηση των κατόχων μεταπτυχιακού τίτλου. Συγκεκριμένα η ποσοστιαία μεταβολή των κατόχων μεταπτυχιακού τίτλου από το έτος 1991 στο έτος 2001 και από το έτος 1991 στο έτος 2011, έχει ως εξής:

1. το 2001 το ποσοστό των κατόχων μεταπτυχιακού αυξήθηκε κατά 8,85% εν σχέση με αυτό του έτους 1991 και
2. το 2011 το ποσοστό των κατόχων μεταπτυχιακού αυξήθηκε κατά 144,07% εν σχέση με αυτό του έτους 1991.

2) Η σημαντική αύξηση των κατόχων διδακτορικού τίτλου. Συγκεκριμένα το 2011 το ποσοστό των κατόχων διδακτορικού αυξήθηκε κατά 22,46% εν σχέση με αυτό του έτους 2001.

3) Η αύξηση των Πτυχιούχων Πανεπιστημίου – Πολυτεχνείου και ισότιμων σχολών.  Συγκεκριμένα η ποσοστιαία μεταβολή των Πτυχιούχων Πανεπιστημίου – Πολυτεχνείου και ισότιμων σχολών από το έτος 1991 στο έτος 2001 και από το έτος 1991 στο έτος 2011, έχει ως εξής:

1. το 2001 το ποσοστό των Πτυχιούχων Πανεπιστημίου – Πολυτεχνείου και ισότιμων σχολών αυξήθηκε κατά 20,06% εν σχέση με αυτό του έτους 1991 και
2. το 2011 το ποσοστό των Πτυχιούχων Πανεπιστημίου – Πολυτεχνείου και ισότιμων σχολών αυξήθηκε κατά 17,18% εν σχέση με αυτό του έτους 1991. Η μικρή πτώση εν σχέση με το έτος 2001 δικαιολογείται από τη μείωση του πληθυσμού του Δήμου Αθηναίων. Συγκεκριμένα, από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ προκύπτει ότι ο πληθυσμός του Δήμου Αθηναίων το 2011 μειώθηκε εν σχέση με το έτος 2001 κατά 15,85%.

4) Η κατακόρυφη αύξηση των Πτυχιούχων ΤΕΙ, ΚΑΤΕ, ΚΑΤΕΕ, Ανώτερης Σχολής και Ισοτίμων σχολών.  Συγκεκριμένα, η ποσοστιαία μεταβολή των Πτυχιούχων ΤΕΙ, ΚΑΤΕ, ΚΑΤΕΕ, Ανώτερης Σχολής και Ισοτίμων σχολών από το έτος 1991 στο έτος 2001 και από το έτος 1991 στο έτος 2011 έχει ως εξής:

1. το 2001 το ποσοστό των Πτυχιούχων ΤΕΙ, ΚΑΤΕ, ΚΑΤΕΕ, Ανώτερης Σχολής και Ισοτίμων σχολών αυξήθηκε κατά 132,17% εν σχέση με αυτό του έτους 1991 και
2. το 2011 το ποσοστό των Πτυχιούχων ΤΕΙ, ΚΑΤΕ, ΚΑΤΕΕ, Ανώτερης Σχολής και Ισοτίμων σχολών αυξήθηκε κατά 120,48% εν σχέση με αυτό του έτους 1991. Η μικρή πτώση εν σχέση με το έτος 2001 δικαιολογείται από τη μείωση του πληθυσμού του Δήμου Αθηναίων. Από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ προκύπτει ότι ο πληθυσμός του Δήμου Αθηναίων το 2011 μειώθηκε εν σχέση με το έτος 2001 κατά 15,85%.

5) Η αύξηση των Αποφοίτων Μέσης Εκπαίδευσης.  Συγκεκριμένα  η ποσοστιαία μεταβολή των Αποφοίτων Μέσης Εκπαίδευσης από το έτος 1991 στο έτος 2001 και από το έτος 1991 στο έτος 2011, έχει ως εξής:

1. το 2001 το ποσοστό των Αποφοίτων Μέσης Εκπαίδευσης αυξήθηκε κατά 4,34% εν σχέση με αυτό του έτους 1991 και
2. το 2011 το ποσοστό των Αποφοίτων Μέσης Εκπαίδευσης μειώθηκε μεν κατά 13,56% εν σχέση με αυτό του έτους 1991, όμως η πτώση εν σχέση με το έτος 2001 δικαιολογείται κατά τα προαναφερόμενα τόσο από τη μείωση του πληθυσμού του Δήμου Αθηναίων, όσο και από την αύξηση το 2011 συγκριτικά του ποσοστού των Πτυχιούχων Πανεπιστημίου και των Πτυχιούχων ΤΕΙ, ΚΑΤΕ, ΚΑΤΕΕ, Ανώτερης Σχολής και Ισοτίμων σχολών, εν σχέση με τις λοιπές βαθμίδες εκπαίδευσης. Εξακολουθεί όμως το ποσοστό των Αποφοίτων Μέσης Εκπαίδευσης να αυξάνεται αναλογικά με βάση τον πληθυσμό και συγκεκριμένα το 2011 ανέρχεται σε 36,28%, από 36,16% το 2001 και από 34,60% το 1991.

5) Η μείωση των Αποφοίτων 3ταξίου Γυμνασίου. Συγκεκριμένα η ποσοστιαία μεταβολή των Αποφοίτων 3ταξίου Γυμνασίου από το έτος 1991 στο έτος 2001 και από το έτος 1991 στο έτος 2011 έχει ως εξής:

1. το 2001 το ποσοστό των Αποφοίτων 3ταξίου Γυμνασίου αυξήθηκε κατά 8,74% εν σχέση με αυτό του έτους 1991 και
2. το 2011 το ποσοστό των Αποφοίτων 3ταξίου Γυμνασίου αντιθέτως μειώθηκε κατά 5,86% εν σχέση με αυτό του έτους 1991.

6) Η κατακόρυφη μείωση των Αποφοίτων Δημοτικού. Συγκεκριμένα η ποσοστιαία μεταβολή των Αποφοίτων Δημοτικού από το έτος 1991 στο έτος 2001 και από το έτος 1991 στο έτος 2011 έχει ως εξής:

1. το 2001 το ποσοστό των Αποφοίτων Δημοτικού μειώθηκε κατά 17,47% εν σχέση με αυτό του έτους 1991 και
2. το 2011 το ποσοστό των Αποφοίτων Δημοτικού μειώθηκε πλέον κατακόρυφα κατά 47,18% εν σχέση με αυτό του έτους 1991.

7) Η κατακόρυφη μείωση όσων δεν τελείωσαν τη στοιχειώδη Εκπαίδευση.  Συγκεκριμένα η ποσοστιαία μεταβολή όσων δεν τελείωσαν τη στοιχειώδη Εκπαίδευση από το έτος 1991 στο έτος 2001 και από το έτος 1991 στο έτος 2011 έχει ως εξής:

1. το 2001 το ποσοστό όσων δεν τελείωσαν τη στοιχειώδη Εκπαίδευση μειώθηκε κατά 42,07% εν σχέση με αυτό του έτους 1991 και
2. το 2011 το ποσοστό όσων δεν τελείωσαν τη στοιχειώδη Εκπαίδευση μειώθηκε πλέον κατακόρυφα κατά 64,69% εν σχέση με αυτό του έτους 1991.

8) Η κατακόρυφη μείωση όσων δε γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση. Συγκεκριμένα, η ποσοστιαία μεταβολή όσων δε γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση από το έτος 1991 στο έτος 2001 και από το έτος 1991 στο έτος 2011 έχει ως εξής:

1. το 2001 το ποσοστό όσων δε γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση μειώθηκε κατά 36% εν σχέση με αυτό του έτους 1991 και
2. το 2011 το ποσοστό όσων δε γνωρίζουν γραφή και ανάγνωση μειώθηκε πλέον κατακόρυφα κατά 59,10% εν σχέση με αυτό του έτους 1991.

Καθίσταται λοιπόν προφανές, ότι το μορφωτικό επίπεδο των Ελλήνων βελτιώθηκε σημαντικά από το έτος 1991 στο έτος 2001 και εν συνεχεία στο έτος 2011, όμως εξακολουθεί να είναι χαμηλό, λαμβανομένου υπόψη ότι το 2011 το μεγαλύτερο μέρος του πληθυσμού, δηλαδή το 36,28% είναι Απόφοιτοι Μέσης Εκπαίδευσης και το  18,57% Απόφοιτοι Δημοτικού, ενώ το ποσοστό των  Πτυχιούχων Πανεπιστημίου – Πολυτεχνείου και ισότιμων σχολών είναι μόλις 18,36%, το ποσοστό των πτυχιούχων ΤΕΙ, ΚΑΤΕ, ΚΑΤΕΕ, Ανώτερης Σχολής και Ισοτίμων σχολών 5,61%, το ποσοστό κατόχων μεταπτυχιακού 3,41% και το ποσοστό κατόχων διδακτορικού μόλις 1%.

Αντικείμενο νεότερης έρευνας μπορεί να αποτελέσει η εξέλιξη του μορφωτικού επιπέδου των Ελλήνων από το 2011 μέχρι σήμερα, λαμβανομένου υπόψη ότι η δεκαετία αυτή εν μέσω οικονομικής κρίσης υπήρξε ιδιαίτερα δύσκολη για τον Ελληνικό λαό. Εν αναμονή λοιπόν νεότερων στοιχείων από την ΕΛΣΤΑΤ!