Με ένα ιστορικό για την Πρωτομαγιά του 1944 ξεκίνησε το καλλιτεχνικό πρόγραμμα της απεργιακής συγκέντρωσης στο Σύνταγμα, καθώς φέτος κλείνουν 80 χρόνια από την εκτέλεση των 200 κομμουνιστών στην Καισαριανή.
Το ιστορικό έχει ως εξής:
Και ήτανε μουντή, λένε, εκείνη η Πρωτομαγιά…
Σαν να θρηνούσε ο ουρανός τον θάνατο των 200 παλικαριών…
Ο δρόμος από το Χαϊδάρι μέχρι την Καισαριανή γέμισε ρούχα, σημειώματα, περηφάνια και πατριωτισμό. Κανείς δεν λύγισε. Κανείς δεν ζήτησε να του χαριστεί η ζωή. Μόνο εκδίκηση ζητούσαν και αγώνα για τη λευτεριά.
Άλλωστε, η ζωή κατακτάται, δεν χαρίζεται…
Στην πρώτη γραμμή ο Ναπολέων Σουκατζίδης, ο κομμουνιστής, ο οποίος μπορούσε να ζήσει και να πάει άλλος στο εκτελεστικό απόσπασμα στη θέση του, απέδειξε το μεγαλείο του, λέγοντας ένα μεγάλο ΟΧΙ…
Τα σημειώματα γράφτηκαν με αίμα, πάνω σε κομμάτια από ύφασμα και ρίχτηκαν στον δρόμο. Παράκληση στους περαστικούς, να γίνουν αγγελιοφόροι θανάτου στις οικογένειες των ηρώων…
Σημειώματα, ελπίδα για το μέλλον. Δεσμευτικά για τη συνέχιση του αγώνα μέχρι τη λευτεριά…
Δέκα φορτηγά χρειάστηκαν να μεταφέρουν τους διακόσιους στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Η είδηση για την εκτέλεση διαδόθηκε σαν αστραπή. Πλήθος κόσμου μαζεύτηκε κι έψαχνε αν είναι κάποιος δικός του στα καμιόνια του θανάτου.
Και έφτασαν στον τόπο της θυσίας. Ανά εικοσάδες γίνονταν οι εκτελέσεις. Δέκα φορές. Κι ο τοίχος της Καισαριανής κόκκινος. Το αίμα ζεστό κι υπάλληλοι του δήμου να προσπαθούν να το μαζέψουν. Οι μελλοθάνατοι ‘βαζαν τους νεκρούς στα φορτηγά. Πολλοί δεν πέθαναν αμέσως. Ξεψύχησαν στο δρόμο. Ηρωικές και οι τελευταίες τους λέξεις, «Ζήτω η λευτεριά. Εκδίκηση. Πεθαίνουμε για τη λευτεριά και τη λαοκρατία. Ζήτω το ΕΑΜ».
Κατάρες κι αναθέματα αντηχούσαν στην Καισαριανή. Θρήνος και οδυρμός ζωγράφιζαν εκείνη τη μέρα με τα πιο σκοτεινά χρώματα κι έγραφαν με το αίμα των 200 κομμουνιστών τις πιο περήφανες σελίδες της νεότερης ιστορίας.
Απομεσήμερο Δευτέρας με τον ήλιο ψηλά, τέλειωσαν οι εκτελέσεις. Και οι 200!
Μέχρι το βράδυ, λένε, τους είχαν θάψει όλους. Διακόσιοι τάφοι άνοιξαν, δεν μπόρεσαν όμως να θάψουν το κουράγιο, τη λεβεντιά και την αυταπάρνηση των αγωνιστών της Καισαριανής. Διακόσιοι θάνατοι, που ανάστησαν τη φλόγα για τη λευτεριά, φωτεινός φάρος στους αγώνες του λαού μας!
Ακολούθησε το ποίημα του Γιάννη Ρίτσου «Σκοπευτήριο Καισαριανής»
Εδώ πέσαμε. Παιδιά του λαού. Γνωρίζετε γιατί.
Γυμνοί, κατάσαρκα φορώντας τις σημαίες,
η Ελλάδα τις έρραψε με ουρανό και άσπρο κάμποτο.
Ακούσατε τις ομοβροντίες στα μυστικόφωτα αττικά χαράματα.
Είδατε τα πουλιά, που πέταξαν αντίθετα στις σφαίρες
αγγίζοντας με τα φτερά τους τον ανατέλλοντα πυρφόρον.
Είδατε τα παράθυρα της γειτονιάς ν’ ανοίγουνε στο μέλλον.
Εμείς, μερτικό δε ζητήσαμε… Τίποτα…
Μόνον θυμηθείτε το: αν η ελευθερία
δεν βαδίσει στα χνάρια του αίματός μας,
εδώ θα μας σκοτώνουν κάθε μέρα. Γεια σας.
Αμέσως μετά απαγγέλθηκε το ποίημα του Κώστα Βάρναλη «Πρωτομαγιά του 1944»
Πέσε στα γόνατα, προσκύνα το πανάγιο χώμα
με την ψυχή κατάκορφα στον ουρανό υψωμένη,
όποιος και να σαι, όθε και να σαι κι ό,τι – άνθρωπος να σαι!
Πιότερο, αν είσαι του λαού ξωμάχος, χερομάχος,
φτωχόπαιδο, που αθέλητα σε βάλαν να καρφώσεις
τον αδερφό σου αντίκρα σου – με μάνα εσύ και κείνος!
Ετούτ’ η μάντρ’ αγνάντια σου το σύνορο του κόσμου.
Σ’ αφτήν απάνου βρόντηξεν ο Διγενής το Χάρο.
Είτανε πρώτη του Μαγιού, φως όλα μέσα κ’ έξω
(έξω τα χρυσολούλουδα και μέσα η καλωσύνη)
που αράδειασε πα στο σοβά, πιστάγκωνα δεμένους
και θέρισε με μπαταριές οχτρός ελληνομάχος,
όχι έναν, όχι δυο και τρεις, διακόσια παληκάρια.
Δεν ήρθαν μελλοθάνατοι με κλάμα και λαχτάρα,
μόν’ ήρθανε μελλόγαμπροι με χορό και τραγούδι.
Και πρώτος άρχος του χορού, δυο μπόγια πάνου απ’ όλους
κι από το Χάρο τρεις φορές πιο πάνου ο Ναπολέος.
Κ’ είναι από τότες Μάης εδώ, φως όλα μέσα κ’ έξω.
Κόλλα τ’ αφτί και την καρδιά στο ματωμένο χώμα.
Στον Κάτου Κόσμο τραγουδάνε πάντα και χορεύουν
κι αν κάπου ανάκουστος καημός θολώνει τη λαλιά τους,
δεν είναι που τη μάνα τους τη μάβρη ανανογιούνται
παρά που τους προδώσαν απορίματα δικά μας.
Κι αν πέσανε για το λαό, νικήσαν οι προδότες,
που τώρα εδώ κατάχρυσοι περνούν και μαγαρίζουν,
και τώρα πιο τους μάχονται και τους ξανασκοτώνουν!
Σιχαίνεσαι τους ζωντανούς; Μην κλαις τους σκοτωμένους!
Απ’ τα ιερά τους κόκκαλα, πρώτη του Μάη και πάλι,
θα ξεπηδήσει ο καθαρμός κ’ η λεφτεριά του ανθρώπου.
Κ’ είναι χιλιάδες στην Ελλάδα όμοιοι Πανάγιοι Τάφοι.