«Μαύρος ακανθώδης αλευρώδης: μια νέα απειλή για εσπεριδοειδή και αμπέλι. Τρόποι αντιμετώπισης και μέτρα στήριξης των παραγωγών».
Ο Μαύρος Ακανθώδης Αλευρώδης κατάγεται από την νοτιανατολική Ασία. Στην Ευρώπη βρέθηκε για πρώτη φορά το 2008 στην Ιταλία, ενώ στη χώρα μας εμφανίστηκε το 2016, όπου παρατηρήθηκε εκτεταμένη προσβολή σε εσπεριδοειδή, τριανταφυλλιές και αμπέλια.
Το έντομο αποτελεί σημαντικό εχθρό των εσπεριδοειδών και μπορεί να βρεθεί σε πάνω από 95 είδη φυτών. Μεταξύ των ειδών που προσβάλει, πέρα από τα εσπεριδοειδή, συγκαταλέγονται το αμπέλι, οι τριανταφυλλιές, η συκιά, η ροδιά, η μηλιά, η αχλαδιά, η μουριά, η δάφνη, ο κισσός, η ιτιά κλπ. ενώ εγκαθίσταται σε καλλιέργειες, φυσική βλάστηση και σε αστικό πράσινο (πάρκα, ιδιωτικούς κήπους
κ.λ.π.). Στο κάτω μέρος του φυλλώματος αναπτύσσονται πυκνές αποικίες προνυμφών του εντόμου. Τα φύλλα και τα φρούτα φέρουν κηλίδες μελιτωμάτων, τα οποία στην συνέχεια αναπτύσσεται ο μύκητας της καπνιάς. Οι εκτεταμένες προσβολές προσδίδει στα φυτά σχεδόν πλήρης μαύρη εικόνα, καθιστώντας τους καρπούς τους μη εμπορεύσιμους.
Ο Μαύρος Ακανθώδης Αλευρώδης είναι οργανισμός καραντίνας και απαιτείται ιδιαίτερη προσοχή για τον έγκαιρο εντοπισμό πιθανών νέων κρουσμάτων σε άλλες περιοχές.
Τα ενήλικα έντομα πετούν μόνο σε κοντινές αποστάσεις με την βοήθεια του ανέμου και μόνο όταν ενοχληθούν. Η διασπορά σε μεγάλες αποστάσεις μπορεί να πραγματοποιηθεί είτε με μεταφορά προσβεβλημένου φυτικού υλικού (φυτά προς φύτευση, μέρη φυτών, καρποί) είτε με την προσκόλληση ενήλικων εντόμων πάνω σε ανθρώπους, φορτία, οχήματα).
Η καταπολέμηση του συγκεκριμένου είδους εντόμου θεωρείται ιδιαιτέρως δύσκολη καθώς η χρήση των διαθέσιμων εντομοκτόνων δεν έχει καλά αποτελέσματα. Επιπλέον, τόσο στη χώρα μας όσο και στις υπόλοιπες Ευρωπαϊκές χώρες δεν υπάρχουν φυσικοί εχθροί που να μπορούν να το καταπολεμήσουν. Έχει διαπιστωθεί πως μόνιμη και αποτελεσματική αντιμετώπιση μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω της στοχευμένης βιολογικής καταπολέμησης, με την εισαγωγή και εξαπόλυση υμενοπτέρων παρασιτοειδών.
Έτσι το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ), προκειμένου να προστατευτούν οι καλλιέργειες εσπεριδοειδών, αμπέλου και μηλοειδών της χώρας, ζήτησε από το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο την εκπόνηση ερευνητικού προγράμματος “Περιορισμός της εξάπλωσης του Μαύρου ακανθώδη αλευρώδη”, διάρκειας τριών ετών, συνολικού προϋπολογισμού 228.000 ευρώ, και από τον Μάρτιο του 2022, βρίσκεται στη φάση των πρώτων πειραματικών εξαπολύσεων των παρασιτοειδών του εντόμου.
Τα χαρακτηριστικά του Μαύρου Ακανδώδη Αλευρώδη, που τον καθιστούν απειλητικό είναι ότι προσβάλλει μεγάλο εύρος ξενιστών, υπάρχει απουσία αποτελεσματικών φυσικών εχθρών στην Ευρώπη, είναι μη αποτελεσματική η καταπολέμηση του με κλασσικά εντομοκτόνα, επιφέρει μείωση και υποβάθμιση της παραγωγής των εσπεριδοειδών και καταστρέφει τα φύλλα και εξασθενεί τα
δέντρα.
Τα μέτρα αντιμετώπισης του μύκητα της καπνιάς είναι η χρήση υγιούς πιστοποιημένου πολλαπλασιαστικού υλικού, η αποφυγή μετακίνησης μολυσμένου φυτικού υλικού (φυτωριακό υλικό, καρπούς από μολυσμένα δένδρα, άνθη), το κλάδεμα και η καύση των προσβεβλημένων κλαδιών, ο σωστός αερισμός των δέντρων μέσω κατάλληλου κλαδέματος, ο συστηματικός έλεγχος των καλλιεργειών για τη διαπίστωση τυχόν συμπτωμάτων και άμεση ενημέρωση των αρμόδιων φυτοϋγειονομικών υπηρεσιών σε περίπτωση εντοπισμού τους, καθώς επίσης και επεμβάσεις με ήπια προς τα ωφέλιμα έντομα φυτοπροστατευτικά προϊόντα στα αρχικά στάδια της προβολής καθώς και κατά τη χειμερινή περίοδο έως την άνοιξη πριν την εμφάνιση των ενηλίκων.
Ο Μαύρος Αλευρώδης εντοπίστηκε σε αρκετές περιοχές της Ελλάδας, όπως στην Κέρκυρα, στην Θεσπρωτία, Άρτα, Αιτωλοακαρνανία, Αργολίδα, Αττική κ.α.
Στην περιοχή μου στην Άρτα, ο Μαύρος Αλευρώδης εντοπίσθηκε το 2018, σε εσπεριδοειδή, τριανταφυλλιές και αμπέλια. Παρά τις συνεχείς ενημερώσεις από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Περιφέρειας και τη λήψη μέτρων που απαιτούνται για την εξάλειψη ή τον περιορισμό της εξάπλωσης του στην πεδιάδα της Άρτας, όπου και καλλιεργούνται 40.000 στρέμματα περίπου εσπεριδοειδών, αυτό δεν κατέστη δυνατόν, με αποτέλεσμα σε διάστημα πέντε ετών να έχουμε προσβολή των καλλιεργειών σε πολλές περιοχές σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό (πορτοκαλιές, μανταρινιές, λεμονιές και άλλων φυτών ξενιστών) και σε ποσοστό που αγγίζει το 40% της καλλιεργούμενης έκτασης. Τον Απρίλιο, το Μπενάκειο Φυτοπαθολογικό Ινστιτούτο, εγκατέστησε στον κάμπο της Άρτας ωφέλιμα αρπακτικά έντομα, φυσικού εχθρού του μαύρου ακανθώδη αλευρώδη και αναμένονται τα αποτελέσματα.
Προκειμένου να αμβλυνθούν οι επιπτώσεις στην παραγωγή των εσπεριδοειδών κ.α, από την προσβολή των καλλιεργειών από τον «μαύρο αλευρώδη», ζητάμε από το ΥΠΑΑΤ:
1. Να δοθεί οικονομική ενίσχυση στους παραγωγούς, ώστε να καλυφθεί το κόστος αγοράς των φυτοπροστατευτικών προϊόντων και της κάλυψης της απώλειας του εισοδήματος των παραγωγών.
2. Ποια τα αποτελέσματα του Προγράμματος του Μπενάκειου Φυτοπαθολογικού Ινστιτούτου; Πότε θα εξαλειφθεί αυτός ο μύκητας της καπνιάς;
3. Να επιταχυνθεί η εισαγωγή κατάλληλων φυσικών εχθρών για την αντιμετώπιση του μύκητα αυτού, που καταστρέφει καρπό και δέντρα.
4. Ποιος είναι ο σχεδιασμός του Υπουργείου, ποιες οι ενέργειες αποκατάστασης των καλλιεργειών που προσβλήθηκαν και ποια τα μέτρα στήριξης των παραγωγών;
Άρτα, 23 Αυγούστου 2024
Ο Εισηγητής
Χρήστος Τσιρογιάννης
Μέλος Επιτροπής Αγροτικής Ανάπτυξης ΚΕΔΕ
Δημοτικός Σύμβουλος Δήμου Αρταίων
πρ. Δήμαρχος Αρταίων
πρ. Μέλος ΔΣ ΚΕΔΕ