Γράφει η Δήμητρα Αναγνωστοπούλου, Δημοτική Σύμβουλος Δ. Σπάτων – Αρτέμιδος, Σύμβουλος Επιχειρήσεων
Στα πλαίσια του ψηφιακού μετασχηματισμού της δημόσιας διοίκησης αλλά και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, η ανάπτυξη της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης αποτελεί καταλύτη, αφού βελτιώνει τη διαμόρφωση και την εφαρμογή των πολιτικών που ασκεί το Δημόσιο και βοηθά τον δημόσιο τομέα να αντιμετωπίσει τις αλληλοσυγκρουόμενες απαιτήσεις για την παροχή περισσότερων και καλύτερων υπηρεσιών με λιγότερους πόρους. Η ηλεκτρονική διακυβέρνηση είναι η αξιοποίηση των τεχνολογιών πληροφοριών και επικοινωνιών στις δημόσιες διοικήσεις, σε συνδυασμό με οργανωτικές αλλαγές και νέες δεξιότητες, ώστε να βελτιωθεί η παροχή δημοσίων υπηρεσιών.
Προκειμένου να επιτευχθεί όμως η ηλεκτρονική διακυβέρνηση, απαραίτητη προϋπόθεση αποτελεί η ανάπτυξη της διαλειτουργικότητας, δηλαδή της ικανότητας ανόμοιων και διαφορετικών οργανισμών να αλληλεπιδρούν προς την κατεύθυνση της επίτευξης αμοιβαίως ωφέλιμων και συμφωνημένων κοινών στόχων, οι οποίοι αφορούν την ανταλλαγή πληροφοριών και γνώσεων μεταξύ των εν λόγω οργανισμών διά μέσου των επιχειρησιακών διαδικασιών που υποστηρίζουν, μέσω της ανταλλαγής δεδομένων μεταξύ των οικείων συστημάτων τεχνολογιών πληροφοριών και επικοινωνιών. Με απλά λόγια είναι η ικανότητα ενός πληροφοριακού συστήματος να επικοινωνεί με το εξωτερικό περιβάλλον του, προκειμένου αρχικά να ανταλλάξει και στη συνέχεια να επεξεργαστεί πληροφορίες που γίνονται με τον ίδιο τρόπο κατανοητές από όλα τα μέρη, τόσο από το πληροφοριακό σύστημα, όσο και από τα εξωτερικά πληροφοριακά συστήματα.
Ο άμεσος στόχος κάθε πλαισίου Διαλειτουργικότητας είναι να διευκολύνει την υλοποίηση της Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης και την συνολική υιοθέτησή της από ολόκληρο το δημόσιο τομέα.
Σκοπός της διαλειτουργικότητας είναι η ικανότητα των συστημάτων πληροφορικής και επικοινωνιών και των επιχειρησιακών διαδικασιών που υποστηρίζονται από αυτά να ανταλλάσσουν δεδομένα και να μοιράζονται πληροφορία και γνώση.
Παρά την πρόοδο που παρατηρείται τα τελευταία έτη στη χώρα, η συνολική αποτίμηση της ηλεκτρονικής διακυβέρνησης δεν μπορεί να χαρακτηριστεί θετική. Όπως άλλωστε αναδεικνύει ο δείκτης DESI, ο πιο δημοφιλής δείκτης για την ηλεκτρονική διακυβέρνηση στην Ευρώπη, η Ελλάδα όχι απλώς υστερεί σε σχέση με το σύνολο σχεδόν των χωρών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αλλά μεγαλώνει το χάσμα, κατατασσόμενη πλέον 27η σε σύνολο 28 χωρών και με συνεχώς πτωτική τάση.
Βασικό πρόβλημα αποτελούν η έλλειψη διασύνδεσης μεταξύ των συστημάτων του δημοσίου και η αδυναμία αποτελεσματικής διαχείρισης και επαναχρησιμοποίησης του πλούτου της πληροφορίας που είναι συγκεντρωμένος στα διάφορα πληροφοριακά συστήματα και που θα μπορούσε να αξιοποιηθεί σημαντικά για την καλύτερη λήψη αποφάσεων μέσα στο δημόσιο.
Δυστυχώς, τα έργα ανάπτυξης που απαιτούνται για την εξέλιξη των πληροφοριακών συστημάτων, εξελίσσονται με αργόσυρτες γραφειοκρατικές διαδικασίες. Για να υπογραφεί η σύμβαση ενός έργου πρέπει να περάσει από δεκάδες στάδια ελέγχων και υπογραφών. Επίσης, κατά τη διαδικασία του διαγωνισμού αντίπαλες εταιρίες συνήθως προσφεύγουν ξανά και ξανά στη δικαιοσύνη, όπου οι υποθέσεις καθυστερούν για μήνες μέχρι να βγει η κάθε απόφαση. Αποτέλεσμα, τα αναγκαία έργα να καθυστερούν σημαντικά, αποτελώντας τροχοπέδη για την εξέλιξη της χώρας στον εν λόγω τομέα.
Η δαιδαλώδης νομοθεσία που χαρακτηρίζει τη χώρα σε συνδυασμό με παλιές διατάξεις που βρίσκονται ακόμα σε ισχύ, δημιουργούν σοβαρά προβλήματα, τόσο στην εξυπηρέτηση των πολιτών, όσο και στη δημόσια διοίκηση εσωτερικά.
Αρνητικά συμβάλλουν οι χρονοβόρες και ανελαστικές διαδικασίες προμηθειών που οδηγούν σε απαρχαίωση συστημάτων και δέσμευση σε αυτά, η απουσία αρχιτεκτονικής υψηλού επιπέδου, η απουσία ή μη εφαρμογή κοινών αρχών σχεδιασμού έργων πληροφορικής, η ασυνέχεια και μη αξιοποίηση πόρων και δομών με τον κατακερματισμό εφαρμογών και δεδομένων, το κακό επίπεδο συνεργασίας και η έλλειψη κατάρτισης του προσωπικού.
Προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα ανωτέρω προβλήματα, επανασυστάθηκε το πρώην Υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής στο νέο Υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, στο οποίο πλέον υπάγονται διοικητικά η Γενική Γραμματεία Πληροφοριακών Συστημάτων Δημόσιας Διοίκησης, καθώς και οργανισμοί όπως η Κοινωνία της Πληροφορίας ΑΕ, η Ηλεκτρονική Διακυβέρνηση Κοινωνικής Ασφάλισης ΑΕ, το Εθνικό Δίκτυο Υποδομών Τεχνολογίας και Έρευνας ΑΕ και το Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης, ήτοι οι κατεξοχήν φορείς πληροφορικής στην ελληνική δημόσια διοίκηση, η Ελληνικό Κτηματολόγιο ΑΕ καθώς και τα Κέντρα Εξυπηρέτησης Πολιτών (ΚΕΠ).
Η επανασύσταση ενός κεντρικού φορέα με καθορισμένες και ξεκάθαρες αρμοδιότητες, οι οποίες έχουν ως στόχο την κάλυψη του κενού της διαλειτουργικότητας των συστημάτων και όχι μόνο, είχε ως στόχο να εξέλθει η χώρα από τη φάση του σχεδιασμού και να οδηγηθεί πλέον στη φάση της υλοποίησης.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι για να πετύχουμε τον εκσυγχρονισμό της Δημόσιας Διοίκησης αλλά και της Τοπικής και Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, η επίτευξη της διαλειτουργικότητας των πληροφοριακών συστημάτων αποτελεί το κυριότερο πρόβλημα προς επίλυση.