Η 25η Νοεμβρίου κάθε χρόνο σηματοδοτείται ως η Διεθνής “Ημέρα για την εξάλειψη της Βίας κατά των Γυναικών”. Η ημέρα αυτή έχει σκοπό να υπενθυμίσει τις υποχρεώσεις που έχουμε κάθε ημέρα ως κοινωνία και να ευαισθητοποιήσει το κοινό και τους φορείς για τις διάφορες μορφές βίας που υφίστανται οι γυναίκες σε παγκόσμιο επίπεδο. Επιδιώκει ακόμη, να προωθήσει την πρόληψη και την εξάλειψη της βίας κατά των γυναικών και των κοριτσιών.
Η προσπάθεια αυτή δεν αποτελεί απλά μία ευρωπαϊκή υποχρέωση, είναι καθήκον όλων μας. Είναι αδιανόητο οι γυναίκες να υφίστανται βία και διακρίσεις λόγω του φύλου τους. Η κάθε είδους βία, σωματική, ψυχολογική, λεκτική κατά των γυναικώναποτελεί παγκόσμιο κοινωνικό πρόβλημα και απαιτεί ολοκληρωμένες προσεγγίσεις και μέτρα σε πολλαπλά επίπεδα, συμπεριλαμβανομένων των νομικών, κοινωνικών, οικονομικών και πολιτιστικών πτυχών.
Οι διάφορες μορφές βίας, όπως η βία στις σχέσεις, η σεξουαλική παρενόχληση, ο βιασμός, η κατάχρηση του Διαδικτύου, ο ακρωτηριασμός των γυναικείων γεννητικών οργάνων, ο αναγκαστικός και πρόωρος γάμος, η σεξουαλική κακοποίηση παιδιών, η εμπορία ανθρώπων και η κακοποίηση είναι πολύ κοινές στον κόσμο μας. Είναι ζητήματα ιδιαίτερα δύσκολα, με βαθύ αντίκτυπο για όσες και όσους τα βιώνουν. Μπορούν να προκαλέσουν διαρκές τραύμα και πόνο και όταν συμβαίνουν υπονομεύουν τον ίδιο τον ιστό των κοινοτήτων μας, αλλά και της κοινωνίας μας.
Η βία στις σχέσεις αποτελεί ένα διάχυτο πρόβλημα που επηρεάζει άτομα κάθε φύλου και υπόβαθρου. Μπορεί να λάβει πολλές μορφές, από σωματική κακοποίηση έως συναισθηματική χειραγώγηση, καθώς και οποιαδήποτε άλλη μορφή. Το επερχόμενο τραύμα που προκύπτει από αυτό το είδος της κακοποίησης μπορεί να διαρκέσει μια ολόκληρη ζωή, αλλά και να μεταφερθεί διαγενεακά στις επόμενες γενιές. Παρ’ όλα αυτά, ωστόσο, αρκετές γυναίκες που έχουν υπάρξει θύματα βίας έχουν δείξει απίστευτη ανθεκτικότητα και δύναμη για να το ξεπεράσουν και να κάνουν τις ζωές τους, αλλά και τις ζωές άλλων ανθρώπων καλύτερες.
Οι γυναίκες θύματα που έχουν βιώσει βαθιά τραύματα χρειάζονται φροντίδα, ενσυναίσθηση, αλληλεγγύη και υποστήριξη στο ταξίδι τους προς την επούλωση και τη θεραπεία. Χρειάζεται να διασφαλισθεί ότι καμία δεν θα υποφέρει σιωπηλά και ότι θα έχουν όλες την ευκαιρία να ζήσουν απαλλαγμένες από τον φόβο και τη βία.
Σε αυτό το ταξίδι χρειάζεται η βοήθεια των ειδικών της ψυχικής υγείας οι οποίοι θα δημιουργήσουν ένα ασφαλές συναισθηματικό περιβάλλον, λειτουργώντας επανορθωτικά και βοηθώντας τις να επανασυνδεθούν με τον εαυτό τους, καθώς η καταστροφικότερη συνέπεια του τραύματος είναι η αποσύνδεση από τον εαυτό και τους άλλους.
Στην Ελλάδα, καταγράφεται μία έξαρση των γυναικοκτονιών με τον υψηλότερο δείκτη αύξησης ανάμεσα σε 20 ευρωπαϊκές χώρες, με άνοδο 187,5% μόλις σε ένα χρόνο, από το 2020 μέχρι το 2021, σύμφωνα με την έρευνα του Μεσογειακού Ινστιτούτου Ερευνητικής Δημοσιογραφίας (MIIR) στην Αθήνα.
Σοκαριστικοί είναι και οι αριθμοί σύμφωνα με στοιχεία της ΕΛΑΣ για την ενδοοικογενειακή βία στη χώρα μας, καθώς περίπου 5.000 γυναίκες έπεσαν θύματα κακοποίησης, το 2023 και 3.000 εξ αυτών βρήκαν τη δύναμη να το καταγγείλουν. Οι παραπάνω αριθμοί δίνουν μία μικρή εικόνα της πραγματικότητας της έμφυλης βίας.
Ιδιαίτερα σημαντική είναι ακόμα, η πρόληψη της έμφυλης βίας, μέσα από παρεμβάσεις πρόληψης και προαγωγής της ψυχοκοινωνικής υγείας, καθώς και προγράμματα έγκαιρης παρέμβασης που θα λειτουργούν προστατευτικά και θα συμβάλλουν στη διακοπή του φαύλου κύκλου της βίας και την ανάπτυξη ψυχοκοινωνικών και συναισθηματικών δεξιοτήτων. Χρειάζεται να δημιουργήσουμε μια κουλτούρα που να σέβεται και να εκτιμά όλα τα άτομα και να αναγνωρίζει τη σημασία της συναίνεσης και της σωματικής αυτονομίας.
Είναι αναγκαίο να συνεργαστούμε και να αγωνιστούμε για την εξάλειψη βίαιων πρακτικών και συστημάτων που διαιωνίζουν κύκλους φτώχειας, ανισότητας και έλλειψης σεβασμού στην ανθρώπινη υπόσταση και να δημιουργήσουμε νέα συστήματα που δίνουν προτεραιότητα στην ασφάλεια, την προστασία των δικαιωμάτων και των ελευθεριών και την ευημερία όλων των ατόμων. Αυτό δεν είναι μόνο γυναικείο ζήτημα, είναι ένα ανθρώπινο ζήτημα και έχουμε όλες και όλοι ευθύνη για την αντιμετώπιση του.
Για την εξάλειψη και πρόληψη της βίας και της παρενόχλησης έχουν ληφθεί μέτρα, αλλά προφανώς χρειάζονται ενίσχυση, καθώς και αφύπνιση και εγρήγορση της κοινωνίας.
Απαιτείται Ενίσχυση της Νομοθεσίας που αφορά τη βία κατά των γυναικών, με σκοπό την επιβολή αυστηρότερων κυρώσεων για τους δράστες και την προστασία των θυμάτων.
Ανάπτυξη περισσοτέρων υποδομών Υποστήριξης και ενίσχυση των ήδη υπαρχόντων κέντρων υποστήριξης και καταφυγίων για τα θύματα βίας, προσφέροντας ψυχολογική, νομική, και ιατρική υποστήριξη.
Ανάπτυξη πλαισίου Εκπαίδευσης και Ευαισθητοποίησης με προγράμματα σε σχολεία και άλλα κοινοτικά πλαίσια για την πρόληψη της βίας και την αναγνώριση της σημασίας της σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας.
Πρωτοβουλίες για την ενίσχυση της οικονομικής ανεξαρτησίας των γυναικών, συμπεριλαμβανομένων προγραμμάτων εκπαίδευσης και ευκαιριών εργασίας.
Διεξαγωγή δράσεων ευαισθητοποίησης με στόχο την αλλαγή των κοινωνικών νοοτροπιών και την προώθηση συμπεριληπτικών στάσεων και συμπεριφορών σεβασμού στη διαφορετικότητα των φύλων.
Ενίσχυση του Ρόλου των Γυναικών μέσω πρωτοβουλιών που προωθούν τη συμμετοχή των γυναικών σε όλους τους τομείς της κοινωνίας, συμπεριλαμβανομένης της πολιτικής και της επιχειρηματικής δραστηριότητας.
Συνεργασία με μη κυβερνητικές οργανώσεις και Κινήματα που εργάζονται για τα δικαιώματα των γυναικών και την εξάλειψη της βίας.
Τα παραπάνω αντικατοπτρίζουν τις προσπάθειες που πρέπει να γίνουν από τις αρχές και την κοινωνία των πολιτών, για την αντιμετώπιση του προβλήματος της βίας κατά των γυναικών και την προώθηση της ισότητας των φύλων.
Όλες και όλοι εμείς οφείλουμε να διαδραματίσουμε ένα ρόλο, ώστε να δημιουργήσουμε ένα κόσμο που προασπίζει τα ανθρώπινα δικαιώματα, προστατεύει τα δικαιώματα και την ασφάλεια των γυναικών, προωθεί την ισότητα των φύλων, για μία δίκαιη και ισότιμη κοινωνία που μας αγκαλιάζει όλους.
Ελένη Γκρέτσα
Μέλος Δημοτικής Επιτροπής Ισότητας Πεντέλης
Δημοτική Σύμβουλος Πεντέλης
Διοικητική Διευθύντρια Int. M.B.A. Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας