Από τον “Καποδίστρια” στον “Καλλικράτη” και τώρα στον “Κλεισθένη” που έρχεται να ταράξει τα… νερά της τοπικής αυτοδιοίκησης. Διαβάστε στο OTAVOICE.GR το νομοσχέδιο για τις εκλογές στους Δήμους και τις Περιφέρειες καθώς και τις σημαντικές αλλαγές.
Η αντίστροφη μέτρηση για τις εκλογές της τοπικής αυτοδιοίκησης ξεκινά και ήδη οι υποψήφιοι προσπαθούν να εντοπίσουν στις εκατοντάδες σελίδες του νέου νόμου “Κλεισθένη”, τις αλλαγές αλλά και τις παγίδες για να κάνουν τις σωστές κινήσεις τακτικής, αποφεύγοντας τυχόν λάθη. Την Πέμπτη 12 Ιουλίου 2018 ψηφίστηκε στη Βουλή το νομοσχέδιο για τον “Κλεισθένη”, που καθιερώνει την απλή αναλογική στις εκλογές για την τοπική αυτοδιοίκηση, με 150 ψήφους υπέρ και 123 κατά. Λίγες μέρες αργότερα, δημοσιεύτηκε σε ΦΕΚ το τελικό κείμενο του νομοσχεδίου για τον «Κλεισθένη I».
Το πλήρες όνομα του νομοσχεδίου που ψηφίστηκε ήταν: «Μεταρρύθμιση του θεσμικού πλαισίου της Τοπικής Αυτοδιοίκησης – Εμβάθυνση της Δημοκρατίας – Ενίσχυση της Συμμετοχής – Βελτίωση της οικονομικής και αναπτυξιακής λειτουργίας των ΟΤΑ (Πρόγραμμα «ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ Ι») – Ρυθμίσεις για τον εκσυγχρονισμό του πλαισίου οργάνωσης και λειτουργίας των ΦΟ.ΔΣ.Α – Ρυθμίσεις για την αποτελεσματικότερη, ταχύτερη και ενιαία άσκηση των αρμοδιοτήτων σχετικά με την απονομή ιθαγένειας και την πολιτογράφηση – Λοιπές διατάξεις αρμοδιότητας ΥΠΕΣ». Οι επόμενες αυτοδιοικητικές εκλογές θα διεξαχθούν, όπως αναφέραμε και παραπάνω, με το σύστημα της απλής αναλογικής και «αποσυνδέονται» από τις ευρωεκλογές. Όσο για την θητεία της δημοτικής και περιφερειακής περιόδου επανέρχεται στην τετραετία από πενταετία που ήταν με το πρόγραμμα “Καλλικράτης”.
Στην ουσία πρόκειται για την τρίτη μεταρρύθμιση που πραγματοποιείται στην τοπική αυτοδιοίκηση, μετά το γνωστό σε όλους πρόγραμμα “Καποδίστριας”. Το 1997 ήρθε η πρώτη αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου της τοπικής αυτοδιοίκησης. Πήρε το όνομά του από τον Ιωάννη Καποδίστρια, πρώτο κυβερνήτη της Ελλάδος μετά την απελευθέρωσή της από την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Σύμφωνα με τον νόμο έγινε συνένωση των κοινοτήτων σε μεγαλύτερους δήμους με σκοπό τη βελτιστοποίηση της δημόσιας διοίκησης στο επίπεδο της τοπικής αυτοδιοίκησης. Η διοικητική διαίρεση που προέκυψε με το νόμο αυτό ίσχυσε μέχρι το τέλος του 2010, οπότε και αντικαταστάθηκε από τη νέα διοικητική διαίρεση που προέβλεπε το σχέδιο “Καλλικράτης”. Από φέτος όμως τη σκυτάλη παίρνει ο νόμος «Κλεισθένης». Ο μεταρρυθμιστής πολιτικός, που τον 6ο αιώνα π.Χ. έθεσε τις βάσεις για το δημοκρατικό πολίτευμα της Αθήνας και χώρισε την Αττική σε τρεις βασικούς δήμους, φέρνει την αναθεώρηση του θεσμικού πλαισίου της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Το… αυτονόητο που φέρνει την ανατροπή – Φόβοι για ακυβερνησία!
Τον τελευταίο καιρό πληθαίνανε οι “φωνές” που έλεγαν πως έπρεπε να αλλάξει η ενισχυμένη αναλογική, βάσει της οποίας εκλέγονταν έως τώρα τα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια. Αυτή τη φορά θα εισαχθεί η απλή αναλογική στις εκλογές της αυτοδιοίκησης και τα πράγματα αλλάζουν σημαντικά, βάση του νέου νόμου. Δεν αποκλείεται μάλιστα να υπάρξουν περιπτώσεις όπου η παράταξη του εκλεγμένου δημάρχου ή περιφερειάρχη θα έχει λιγότερους συμβούλους από αυτή της μείζονος αντιπολίτευσης. Κι αυτό θα συμβεί στην περίπτωση που ο εκλεγείς κατά τον δεύτερο γύρο, ήταν δεύτερος την πρώτη Κυριακή.
Την πρώτη Κυριακή ο πρώτος σε ψήφους δεσμεύει έναν αριθμό εδρών και ακόμα αν ισχυροποιηθεί μέσα από το εκλογικό του ποσοστό στον δεύτερο γύρο, δεν μπορεί να το πιστωθεί. Θα παραμείνει με τον αριθμό εδρών του πρώτου γύρου. Βέβαια έρχονται τα πάνω-κάτω όταν οι υποψήφιοι, στην πρώτη εκλογική αναμέτρηση βρίσκονται στη δεύτερη θέση και στον επόμενο γύρο των εκλογών κάνουν την ανατροπή! Εκεί, οι νεοεκλεγέντες δήμαρχοι είναι αναγκασμένοι να διοικήσουν τον δήμο με βάση τις έδρες της πρώτης Κυριακής οι οποίες φυσικά είναι μειοψηφικές για τον συνδυασμό τους.
Γεγονός που θα φέρει ένα διαφορετικό μοντέλο λειτουργίας των Δήμων και των Περιφερειών, μιας και τόσο οι Δήμαρχοι όσο και οι Περιφερειάρχες θα πρέπει να μπουν σε μια λογική συνεργασιών, από την προεκλογική περίοδο, για να καταφέρουν να διοικήσουν τις περιοχές ευθύνης τους.
Εδώ όμως γεννάτε το ερώτημα και υπήρξε έντονη διαφωνία και προβληματισμός από τους αυτοδιοικητικούς κυρίως ότι δημιουργείτε κλίμα ακυβερνησίας και ομηρίας για τις εκλεγμένες δημοτικές αρχές που θα κληθούν να πάρουν σημαντικές αποφάσεις αλλά και στην καθημερινότητα έχοντας την μειοψηφία στο δημοτικό συμβούλιο. Εγκυμονεί ο κίνδυνος, μιας και δεν είναι οι συνθήκες εκείνες που θα επέτρεπαν μια σύγκλιση και σύνθεση, να μην μπορεί ο εκάστοτε δήμαρχος να υλοποιήσει το πρόγραμμα του αλλά και βασικές λειτουργίες ,μιας και θα υπάρχει πάντα η πιθανότητα να εγκλωβιστεί σε παιχνίδια ανταλλαγμάτων και συνδιαλλαγής.
Στην πράξη θα φανεί αν πράγματι αυτό έχει βάση και αν ο “Κλεισθένης” θα μπορέσει να αλλάξει προς το καλύτερο το πλαίσιο διοίκησης Περιφερειών και Δήμων.
Αυξήθηκε η ποσόστωση, μειώθηκαν οι υποψήφιοι!
Ο νέος νόμος προβλέπει την αύξηση της ποσόστωσης της συμμετοχής των γυναικών, η οποία ανεβαίνει από το 30% στο 40%. Μια θετική κίνηση που ενδεχομένως όμως να δημιουργήσει τεράστια ζητήματα και… κυρίως νευρική κρίση στους δημάρχους οι οποίοι θα πρέπει πάση θυσία να βρουν τον αναγκαίο αριθμό για να καλυφθεί η ποσόστωση. Ο νέος νόμος όμως φέρνει και ανακούφιση στους υποψηφίους δημάρχους, κυρίως ως προς τον αριθμό των υποψηφίων συμβούλων ανά συνδυασμό. Δεν είναι λίγες οι φορές που σε πόλη ή επαρχία υπήρχε δυσκολία στην κατάρτιση των ψηφοδελτίων, λόγω έλλειψης ενδιαφερομένων να εμπλακούν στα αυτοδιοικητικά πράγματα. Με τον “Καλλικράτη” απαιτούνταν αρχικά κατά 50% περισσότεροι υποψήφιοι σε σχέση με τον αριθμό των εδρών, αλλά με τον «Κλεισθένη» ο αριθμός των υποψήφιων δημοτικών συμβούλων πρέπει να είναι τουλάχιστον ίσος με τον αριθμό των εδρών κάθε εκλογικής περιφέρειας με δυνατότητα προσαύξησης έως και 30%, αντί του 10% που προέβλεπε το αρχικό κείμενο που είχε δοθεί προς διαβούλευση.
Οι κυριότερες αλλαγές με τον νόμο “Κλεισθένης”:
- “Σπάει” η Β’ Αθήνας σε τρεις τομείς και η Περιφέρεια Αττικής σε δυο τομείς.
- Οι δήμοι χωρίζονται σε πέντε κατηγορίες ανάλογα με τον πληθυσμό, τα ιδιαίτερα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά, την οικονομική δραστηριότητα, το βαθμό αστικοποίησης, την ένταξη ή μη σε ευρύτερα πολεοδομικά συγκροτήματα μητροπολιτικού χαρακτήρα και τη θέση τους στη διοικητική διαίρεση της χώρας.
- Προβλέπονται εκλογές με παραταξιακά ψηφοδέλτια για τη συγκρότηση των Επιτροπών των Δήμων και των Περιφερειών με δυνατότητα ασφαλώς και για ανεξάρτητους να θέσουν υποψηφιότητα.
- Στα χωριά κάτω των 300 κατοίκων θα υπάρχει ένα και μόνο ενιαίο ψηφοδέλτιο, όπου ο πρώτος σε ψήφους θα εκλέγεται πρόεδρος.
- Δυνατότητα προκήρυξης δημοψηφισμάτων, σε επίπεδο περιφέρειας ή δήμου, για φλέγοντα τοπικά ζητήματα.
- Έρχεται ο «Δημοτικός και Περιφερειακός Διαμεσολαβητής» που αντικαθιστά τον θεσμό του Δημοτικού και Περιφερειακού Συμπαραστάτη του Πολίτη που προέβλεπε ο «Καλλικράτης».
- Οι δημοτικές ενότητες θα επιχορηγούνται μέσω του διαμοιρασμού της τακτικής χρηματοδότησης του δήμου για την υλοποίηση επενδυτικών έργων και οι αποφάσεις δε θα λαμβάνονται αποκλειστικά από το δημοτικό συμβούλιο, αλλά ένα μέρος των προτεραιοτήτων θα καθορίζεται πλέον σε επίπεδο δημοτικής ενότητας.
- Ο πρόεδρος του τοπικού συμβουλίου θα ψηφίζεται από τα μέλη του, μετά τις δημοτικές εκλογές και στην πρώτη συνεδρίαση. Μπορεί να προέρχεται από την παράταξη που πλειοψήφισε στις κοινοτικές εκλογές είτε από τον δεύτερο συνδυασμό. Επίσης, ο πρόεδρος είναι ανακλητός, καθώς προβλέπεται διαδικασία μομφής στο πρόσωπό του.
- Περιλαμβάνονται διατάξεις για την οικονομική λειτουργία των ΟΤΑ, τα ανταποδοτικά τέλη και τις δανειακές συμβάσεις.
- Καθορίζονται επιδόματα, που λόγω του κοινωνικού χαρακτήρα τους δεν κατάσχονται, ούτε συμψηφίζονται με οφειλές των δικαιούχων προς τη φορολογική διοίκηση και το Δημόσιο εν γένει, τους δήμους, τις περιφέρειες, τα ασφαλιστικά ταμεία ή τα πιστωτικά ιδρύματα.