Την αντίθεση του στον Κλεισθένη και στην κυβερνητική πολιτική, για μια ακόμη φορά, διατύπωσε στην ομιλία του, ανοίγοντας τις εργασίες του 6ου τακτικού συνεδρίου της ΕΝΠΕ στα Γιάννενα, ο πρόεδρος της, Περιφερειάρχης Θεσσαλίας, Κώστας Αγοραστός.
Στην τοποθέτηση του ανέφερε χαρακτηριστικά ότι «Σιγή και ακινησία είναι οι δυο λέξεις στις οποίες συμπυκνώνεται η πολιτική της σημερινής κυβέρνησης για την Τοπική Αυτοδιοίκηση.
Καταλήγοντας, επικεντρώθηκε στον κομβικό ρόλο των Περιφερειών, στην ανάπτυξη της χώρας, στέλνοντας σαφές μήνυμα για την υποβάθμιση μέσω των κυβερνητικών επιλογών, αναφέροντας χαρακτηριστικά «ότι η δύναμη των περιφερειών, είναι δύναμη των πολιτών».
Διαβάστε αναλυτικά την ομιλία του προέδρου της ΕΝΠΕ, Περιφερειάρχη Θεσσαλίας, Κώστα Αγοραστού στο 6ο τακτικό συνέδριο της ΕΝΠΕ στα Γιάννενα:
“Καλημέρα σας, κυρία Υπουργέ, κύριοι βουλευτές, κύριε Δήμαρχε, κύριοι εκπρόσωποι των κομμάτων, κύριε Πρόεδρε του ΟΚΑΝΑ, κυρίες και κύριοι σύνεδροι, αγαπητοί συνάδελφοι, σας καλωσορίζω στο 6ο Ετήσιο Τακτικό Συνέδριο της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδος, εδώ στα Γιάννενα.
Στα Γιάννενα της βαριάς ιστορικής κληρονομιάς, των σημαντικών αγώνων του Έθνους, τα Γιάννενα των γραμμάτων και των τεχνών. Είμαστε σήμερα εδώ που «χτυπά» η καρδιά της Ελλάδος, είμαστε εδώ που οι Ηπειρώτισσες και οι Ηπειρώτες, άνθρωποι με φιλοτιμία, με αίσθηση καθήκοντος, με συναίσθημα καθήκοντος, με αυταπάρνηση, με γενναιότητα, με τιμιότητα και πάνω απ’ όλα με εργατικότητα, έχουν προσφέρει τα μέγιστα στο Έθνος μας.
Είμαστε εδώ για να τιμήσουμε την Ήπειρο της ιστορίας, αλλά και να αναδείξουμε την Ήπειρο του παρόντος και του μέλλοντος. Μια Περιφέρεια που έχει περάσει πολύ δύσκολα χρόνια, αλλά η οποία τώρα μπορεί να ατενίζει με βάσιμη αισιοδοξία το μέλλον της.
Μια Περιφέρεια με μεγάλα συγκριτικά πλεονεκτήματα, με σημαντικό αναπτυξιακό δυναμικό, που μπορεί και της αξίζει να είναι πρωταγωνίστρια τα επόμενα χρόνια.
Μια Περιφέρεια με Περιφερειάρχη έναν από τους πλέον έμπειρους, εργατικούς και μαχητικούς ανθρώπους της Αυτοδιοίκησης,
τον Αλέκο Καχριμάνη, τον Γενικό Γραμματέα της Ένωσης Περιφερειών Ελλάδας, ο οποίος έχει αφιερώσει ολόκληρη τη ζωή του στον τόπο. Και θεωρώ, κυρίες και κύριοι, ότι του αξίζει ένα ζεστό χειροκρότημα, από όλες και από όλους.
Κυρίες και κύριοι, πριν δέκα ημέρες η βασική πολιτική δύναμη στη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το CDU στη Γερμανία, εξέλεξε τη νέα του πρόεδρο, την Annegret Kramp-Karrenbauer. Η ΑΚΚ, όπως την λένε και είναι γνωστή, δεν προέρχεται από την κεντρική πολιτική σκηνή, αλλά από την περιφερειακή αυτοδιοίκηση – τηρουμένων των αναλογιών, διότι φυσικά άλλο τα κρατίδια στη Γερμανία, άλλο οι περιφέρειες στην Ελλάδα.
Μέχρι πρότινος ήταν πρωθυπουργός του κρατιδίου του Σάαρλαντ, στο οποίο διετέλεσε η πρώτη γυναίκα υπουργός Εσωτερικών το 2001. Ξέρετε τι δήλωσε η ΑΚΚ στο λόγο της αμέσως μετά την εκλογή της;
«Στα 18 χρόνια στην περιφερειακή αυτοδιοίκηση, έμαθα πώς να διοικείς και πάνω απ’ όλα έμαθα ότι η ηγεσία είναι περισσότερο να είσαι ισχυρός μέσα σου παρά φωνακλάς προς τους άλλους».
Αλλά και πριν ακριβώς μία εβδομάδα, ο Γάλλος πρόεδρος Μακρόν, στο διάγγελμά του προς το Γαλλικό λαό μετά από τις κινητοποιήσεις των «κίτρινων γιλέκων» ανακοίνωσε ότι οι Περιφέρειες και οι Δήμοι είναι αυτοί που θα αναλάβουν τον διάλογο με τους πολίτες.
Κυρίες και κύριοι, ο 21ος αιώνας είναι η εποχή της Αυτοδιοίκησης. Το είπε, με εύγλωττο τρόπο, ο Wellington Webb, παλιός δήμαρχος του Ντένβερ και πρόεδρος της Διάσκεψης των Δημάρχων των ΗΠΑ: «Ο 19ος αιώνας ήταν ο αιώνας των αυτοκρατοριών, ο 20ος ήταν ο αιώνας των εθνικών κρατών, ο 21ος είναι ο αιώνας των πόλεων και των περιφερειών».
Παντού στον πλανήτη, διερωτάται κάποιος. Παντού στον πλανήτη; Όχι ακριβώς. Υπάρχει μια χώρα, η οποία πηγαίνει κόντρα στο ρεύμα, δεν συμβαδίζει με την εποχή της. Μία χώρα η οποία μετά από μία μεγάλη κρίση και τρία μνημόνια, δείχνει να μην διδάχτηκε τίποτε.
Δείχνει να την «εσκέπασε σιγή κι ακινησία» για να θυμηθώ τον μεγάλο Αλεξανδρινό, Κωνσταντίνο Καβάφη. Σιγή και ακινησία. Δυο λέξεις στις οποίες συμπυκνώνεται η πολιτική της σημερινής κυβέρνησης απέναντι στην Αυτοδιοίκηση.
Σιγή στις τεκμηριωμένες, βγαλμένες από την ίδια τη ζωή, προτάσεις των θεσμικών φορέων της Αυτοδιοίκησης, των Περιφερειών, των Δήμων, όλων των αιρετών. Ακινησία στο να προχωρήσει τολμηρές πολιτικές αποκέντρωσης και ενίσχυσης της Αυτοδιοίκησης.
Θέλω να είμαι κατηγορηματικός: Δεν ζητάμε χάρη ή ευνοϊκή μεταχείριση. Αξιώνουμε το προφανές: Να ισχύει και στην Ελλάδα, ό,τι ισχύει στις ώριμες δημοκρατίες και τις οικονομικά ανεπτυγμένες χώρες του πλανήτη.
Στις οποίες δηλαδή το κεντρικό κράτος περιορίζεται στο στενό πυρήνα των αρμοδιοτήτων του, όπως είναι η εθνική ασφάλεια, η άμυνα, η φορολογία και όλα τα υπόλοιπα είναι δουλειά της Αυτοδιοίκησης.
Αυτό που συνοπτικά ο Τζον Λοκ έχει αποκαλέσει «κράτος – νυχτοφύλακα», δηλαδή κράτος αρμόδιο για την ασφάλεια των πολιτών του. Πού να ήξερε ο μεγάλος φιλόσοφος του Αγγλικού διαφωτισμού ότι αιώνες αργότερα στην Ελλάδα θα εμφανιζόταν το «κράτος – χωροφύλακας» της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Γενικότερα, ένα κράτος – δουλοκτητικό: Εκεί που επιτρέπει, εκεί και απαγορεύει. Εκεί που τιμωρεί, εκεί και αθωώνει. Εκεί που επιταχύνει, εκεί και θέτει και ορθώνει εμπόδια.
Οποία αντίφαση: Ζούμε σε μια εποχή που αναπτύσσεται στον πλανήτη το λεγόμενο «ίντερνετ των πραγμάτων», Το τρίτο κύμα του ίντερνετ.
Στο πρώτο – θυμίζω τα περίφημα μόντεμ – είχαν συνδεθεί 1 δις χρήστες παγκοσμίως. Στο δεύτερο με τα κινητά τηλέφωνα, τις ταμπλέτες και τα λάπτοπ, προστέθηκαν άλλα δύο δις χρήστες. Με το τρίτο κύμα εκτιμάται ότι θα προστεθούν επιπλέον 28 δισεκατομμύρια «πράγματα»
-από ψυγεία μέχρι αυτοκίνητα. Σ’ αυτήν την εποχή το Ελληνικό κράτος αντιπαραβάλλει τη φωτοτυπία, το ακριβές αντίγραφο και το φαξ.
Στην εποχή στην οποία υπάρχουν χώρες με χαρακτηριστικό, λαμπρό για παράδειγμα την Εσθονία, όπου το 99% των υπηρεσιών του Δημοσίου παρέχονται στους πολίτες ηλεκτρονικά –και ας ρωτήσουν τους Έλληνες επιχειρηματίες που έχουν ανοίξει οι περισσότεροι στην Εσθονία τις επιχειρήσεις τους μέσα σε μία ώρα, στην Ελλάδα εμείς οι αιρετοί χρειάζεται να ανεβοκατεβαίνουμε πολλές φορές το μήνα στην Αθήνα για να προχωρήσει μια τοπική υπόθεση γρήγορα να την υπογράψει ο Υπουργός ή ο Γενικός Γραμματέας στο Υπουργείο και ούτω καθεξής. Το ίδιο φυσικά ισχύει και για μεγάλες κατηγορίες πολιτών.
Αυτή είναι η Ελλάδα σήμερα, κυρίες και κύριοι. Η χώρα που από τη μία προχώρησε πριν 8 χρόνια στη θεσμοθέτηση της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, μια κίνηση ιστορικά δικαιωμένη, απόλυτα δικαιωμένη, και από την άλλη εφηύρε ένα επιπλέον επίπεδο διοίκησης, την Αποκεντρωμένη Διοίκηση, προκαλώντας επιπλέον γραφειοκρατία, επιπλέον καθυστερήσεις, επιπλέον κόστος για τους πολίτες, επιπλέον εμπόδια.
Την Αποκεντρωμένη Διοίκηση, που όλα τα κόμματα την καταργούν προεκλογικά, στα λόγια, και την ενισχύουν μετεκλογικά, στην πράξη.
Πάρτε ως παράδειγμα τι συνέβη με τη σημερινή κυβέρνηση. Από εκεί που θα καταργούσαν τις Αποκεντρωμένες Διοικήσεις, τώρα αυξάνουν τη χρηματοδότηση, ενώ δίνουν στους συντονιστές μέχρι και θέσεις ειδικών συμβούλων.
Ήταν εδώ η κυρία Χρυσοβελώνη, σε λίγο θα έρθει και ο κύριος Πουλάκης, εκπρόσωπος της Κυβέρνησης.
Σε ένα μήνα και μια εβδομάδα από σήμερα η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ συμπληρώνει τέσσερα ολόκληρα χρόνια στην εξουσία. Για να χρησιμοποιήσω και μια φράση που διαβάζουμε συχνά στις εφημερίδες,
θα γίνει η μακροβιότερη μνημονιακή κυβέρνηση. Τέσσερα ολόκληρα χρόνια.
Ποιος είναι ο απολογισμός για την Αυτοδιοίκηση; Κεντρικό συμπέρασμα: Πλήρης αναντιστοιχία των προεκλογικών λόγων και των μετεκλογικών πράξεων – με εξαίρεση, βεβαίως, το εκλογικό σύστημα. Και στο οποίο θα αναφερθώ εκτενέστερα παρακάτω.
Και δείτε που το φέρνει η τύχη, η κυρία Χρυσοβελώνη και ο νυν Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου, ο κύριος Πουλάκης, η κυρία Χρυσοβελώνη είναι Περιφερειακή Σύμβουλος και ο κύριος Πουλάκης ήταν Περιφερειακός Σύμβουλος και μέλη και οι δύο του Περιφερειακού Συμβουλίου Θεσσαλίας.
Ακόμη ηχούν στα αυτιά όλων τότε οι φλογεροί λόγοι, του κυρίου Πουλάκη εναντίον του κεντρικού κράτους, υπέρ της ενίσχυσης της Αυτοδιοίκησης, με πόρους, προσωπικό, αρμοδιότητες, κυρία Πανουτσάκου και κατάλληλους πόρους προς όλους.
Ποια είναι όμως η πραγματικότητα; Προσωπικό: έχει μειωθεί κατά 60-65% συνολικά, ενώ σε ορισμένες Περιφέρειες και υπηρεσίες αιχμής δεν υπάρχει καν προσωπικό. Βόρειο Αιγαίο: για παράδειγμα, λείπουν πάρα πολλές ειδικότητες.
Τι έχει κάνει η σημερινή Κυβέρνηση; Προσλήψεις με το σταγονόμετρο και όχι, βέβαια, πάντα με βάση τις ανάγκες.
Χαρακτηριστικό είναι ότι ενώ το 2019 προβλέπεται να εφαρμοστεί ο κανόνας 1+1, μία αποχώρηση, μία πρόσληψη, στον δημόσιο τομέα, στους ΟΤΑ εφαρμόζεται ο κανόνας 1 πρόσληψη για 3 αποχωρήσεις καθώς προβλέπονται 1641 αποχωρήσεις και μόλις 533 προσλήψεις. Μεγαλώνει το χάσμα.
Με άλλα λόγια, οι 1500 προσλήψεις στην Αυτοδιοίκηση που έχει εξαγγείλει η κυβέρνηση δεν επαρκούν να καλύψουν ούτε τις συνταξιοδοτήσεις το 2019.
Οικονομικά. Επιπρόσθετα, η κυβέρνηση δεν τηρεί ούτε καν τους νόμους. Δεν υπακούει στους νόμους. Ενδεικτικό είναι ότι με βάση τον «Καλλικράτη», η χρηματοδότηση για τις Περιφέρειες το 2019 έπρεπε να ανέλθει σε 1 δισεκατομμύριο 358 εκατομμύρια ευρώ. Πόσα έχουν εγγραφεί στον προϋπολογισμό; Μόλις 665 εκατομμύρια ευρώ. Ο προϋπολογισμός που θα ψηφιστεί.
Ήτοι, σχεδόν 700 -επαναλαμβάνω – 700 εκατομμύρια ευρώ λιγότερα. Μόνο για μια χρονιά. Αθροιστικά, πάνω από 2 δις είναι οι παρακρατηθέντες πόροι από το 2011 έως σήμερα. Ούτε τα θεσμοθετημένα…
Δημόσιες επενδύσεις. Η εύκολη λύση σ’ αυτά τα μνημονιακά χρόνια – ειδικά τα τελευταία- είναι να κόβουν δραστικά τις δημόσιες επενδύσεις, ώστε σε συνδυασμό με την εξαντλητική – κατά τη γνώμη μου, εξωπραγματική – φορολογία, να εμφανίσουν υπερπλεόνασμα.
Μόλις προχθές ανακοινώθηκε υπερπλεόνασμα – μαμούθ 7,5 δισεκατομμύρια ευρώ, όταν είναι γνωστό ότι πολλές υπηρεσίες του δημόσιου τομέα δεν μπορούν να καλύψουν ούτε στοιχειώδεις ανάγκες. Κι όλοι εδώ μέσα γνωρίζουμε ποιος έρχεται να δώσει λύση.
Θυμάμαι μια ανακοίνωση του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΝΠΕ το Νοέμβριο του 2017, στην οποία επισημαίναμε ότι περικόπτοντας τις δημόσιες επενδύσεις των Περιφερειών, η κυβέρνηση ουσιαστικά πυροβολεί τα πόδια της χώρας μας αφού χωρίς δημόσιες επενδύσεις, το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν σε κάθε Περιφέρεια θα είναι μικρότερο του εκτιμώμενου, άρα θα είναι μικρότερο και στο σύνολο της χώρας.
Αποτέλεσμα; Πριν λίγες ημέρες κυκλοφόρησε μια μελέτη έγκριτων οικονομολόγων, που υπολογίζει στο 0,8% την επίπτωση στο ΑΕΠ του 2017, λόγω της περικοπής των δημοσίων επενδύσεων. Δηλαδή, το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν θα αυξανόταν ακόμη περισσότερο και αυτό δεν είναι απλό νούμερο, αριθμός. Είναι θέσεις εργασίας, είναι εισόδημα, είναι πρόσθετα φορολογικά έσοδα στο κράτος..
Προχωρώ. Αρμοδιότητες. Το απόλυτο κόψε-ράψε. Ειδικά κάποιοι Υπουργοί της σημερινής κυβέρνησης το εξέλιξαν στο μέγιστο βαθμό: Κρατούν ή ανακτούν από την Αυτοδιοίκηση όσες αρμοδιότητες θεωρούν ότι μπορεί να τους προσπορίσουν εκλογικό όφελος –βλέπετε το επίδομα των νεφροπαθών, που εύχομαι να το πάρουν οι νεφροπαθείς. Να μην υπάρχουν γραφειοκρατικές αγκυλώσεις και το ρίξουν πάλι στις Περιφέρειες.
Να προσποριστούν, λοιπόν, το εκλογικό όφελος και μετακυλούν, ξεφορτώνονται στην Αυτοδιοίκηση όσες πιστεύουν ότι έχουν πολιτικό κόστος. Βέβαια, έτσι αναγνωρίζουν τη δύναμη της αποτελεσματικότητας των Περιφερειών
Έχω λόγους να αμφιβάλλω αν ακόμη και στο Υπουργείο Εσωτερικών γνωρίζουν τι συμβαίνει. Θυμάμαι, μάλιστα, ότι όταν το Υπουργείο Εσωτερικών ετοιμαζόταν να φέρει νομοσχέδιο στη Βουλή, το ίδιο χρονικό διάστημα άλλα Υπουργεία κατέθεταν τροπολογίες σε άλλα – άσχετα – νομοσχέδια, που αφορούσαν όμως αρμοδιότητες της Αυτοδιοίκησης.
Στο συγκεκριμένο θέμα είμαι κατηγορηματικός. Στο κοινό μας συνέδριο με την ΚΕΔΕ την περασμένη Άνοιξη, ο Πρόεδρος του Ποταμιού κ. Σταύρος Θεοδωράκης είχε αναφέρει ότι το κεντρικό κράτος έχει 23.142 αρμοδιότητες, ενώ η Τοπική Αυτοδιοίκηση μόνο 650. Φυσικά, η Ελλάδα είναι η τελευταία χώρα του ανεπτυγμένου κόσμου με τέτοια αναλογία.
Βεβαίως, για μας το θέμα εκτός από την ποσοτική, έχει και την ποιοτική του διάσταση. Πώς νοείται άσκηση αρμοδιοτήτων, όταν δεν έχεις τους κατάλληλους ανθρώπινους, χρηματικούς και υλικούς πόρους;
Θυμίζω ενδεικτικά το θέμα των ρεμάτων, η αρμοδιότητα για τα οποία ήρθε μεν εν μία νυκτί στις περιφέρειες χωρίς ούτε να μας ενημερώσουν για το τι παραλαμβάνουμε αλλά και χωρίς πρόγραμμα χρηματοδότησης.
Ο καθένας αντιλαμβάνεται ποιος ήταν ο στόχος. Αν ο μη γένοιτο, συμβεί κάτι, που δεν είναι και απίθανο, με την κατάσταση στην οποία βρίσκονται πολλά ρέματα και μήκος πολλών χιλιομέτρων, να στοχοποιηθούν οι Περιφέρειες και οι Περιφερειάρχες.
Βεβαίως, ως Ένωση Περιφερειών Ελλάδος, προσφύγαμε στην Εισαγγελία του Αρείου Πάγου και καταθέσαμε μηνυτήρια αναφορά κατά παντός υπευθύνου. Παρεμβήκαμε στην κυβέρνηση για να εξαγγελθεί τελικά ειδικό πρόγραμμα χρηματοδότησης από το Υπουργείο Εσωτερικών.
Αλλά είναι για αντιπλημμυρικά έργα, κυρίες και κύριοι. Δεν είναι για καθαρισμό ρεμάτων. Και εδώ υπάρχει ένα μεγάλο ζήτημα. Έχω επικοινωνήσει με τον κύριο Πυργό, τον κύριο Χαρίτση. Πιστεύω ότι θα βρούμε μία λύση.
Εμείς -ας το ξεκαθαρίσουμε – ούτε φοβόμαστε, ούτε κρυβόμαστε από την ευθύνη. Άλλωστε, όλοι μας το έχουμε αποδείξει και το αποδεικνύουμε καθημερινά. Και φυσικά δεν θεωρούμε ότι ο ρόλος μας εξαντλείται στα στενά περιθώρια αρμοδιοτήτων που μας δίνει το κεντρικό κράτος.
Αναφέρω χαρακτηριστικά τον τομέα του τουρισμού, στον οποίο όλες οι Περιφέρειες έχουν να επιδείξουν σημαντικό έργο, όπως παρουσιάστηκε στην 1η Συνάντηση Περιφερειών για τον Τουρισμό πριν λίγες ημέρες.
Ξέρετε πόση είναι η αναφορά στον «Καλλικράτη» ή στον «Κλεισθένη» για τις Περιφέρειες και τον τουρισμό; Μια σειρά – και κυριολεκτώ. Μια σειρά.
Όμως, εμείς είμαστε μαζί με την κοινωνία, είμαστε μέσα στην κοινωνία. Είμαστε παρόντες στις ανάγκες της, έχουμε εγκαθιδρύσει μια ειλικρινή, αδιαμεσολάβητη σχέση διαλόγου, αλληλοκατανόησης, συναντίληψης, συνεργασίας.
Εμείς εφαρμόζουμε αυτό που είπε ο στρατηγός της Καρχηδόνας Αννίβας όταν βαδίζοντας με το στρατό του προς τη Ρώμη έφθασαν στις Άλπεις. Τότε οι επιτελείς του, τον ρώτησαν: «Από που θα περάσουμε;» Κι ο Αννίβας απάντησε: «ή θα βρούμε τον δρόμο ή θα τον ανοίξουμε».
Στις Περιφέρειες ανοίγουμε δρόμους συνεργασίας, προόδου, προκοπής και δημιουργίας, οκτώ χρόνια τώρα. Με μετρήσιμο έργο, με σημαντικά αποτελέσματα, με θετικότατο αποτύπωμα στην κοινωνία και την πατρίδα μας.
Όπου και να γυρίσεις το μάτι, η κάθε Ελληνίδα και ο κάθε Έλληνας βλέπει έργα της Περιφέρειας. Βλέπει έργα περιφερειακά. Αλλά, βλέπει και έναν υπέρ-κομματικό πατριωτισμό και βλέπει μια συνεργασία υποδειγματική, μια διαφορετική αυτοδιοίκηση. Αυτοδιοίκηση του πολίτη, της ελληνικής οικογένειας.
Αν ζητάμε όλα αυτά που προανέφερα, κινητήριος δύναμη είναι η θέληση προσφοράς προς τους συνανθρώπους μας. Είμαστε βέβαιοι ότι
μπορούμε να πάμε τις περιφέρειές μας και συνολικά την Ελλάδα ακόμη ψηλότερα. Το έχουμε αποδείξει άλλωστε πολλές φορές.
Το αποδείξαμε το 2015 όταν στην πιο κρίσιμη περίοδο των τελευταίων δεκαετιών για την Ελλάδα μας, πήραμε πρωτοβουλία εμείς οι Περιφέρειες, γιατί ήταν δικό μας το σχέδιο, δική μας η στρατηγική και αλλάξαμε τη χρηματοδοτική αρχιτεκτονική του ΕΣΠΑ.
Τότε φάνταζε ακατόρθωτο. Εμείς είχαμε στο μυαλό μας ότι τίποτα δεν είναι αδύνατο. Το πολεμήσαμε, το παλέψαμε. Πήγαμε παντού. Επιμείναμε και το πετύχαμε. Το αναγνωρίζουν άλλωστε δημόσια ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ζαν Κλωντ Γιούνκερ, η αρμόδια Επίτροπος Περιφερειακής Ανάπτυξης Κορίνα Κρέτσου, και πρόσφατα ο Εκπρόσωπος Τύπου της Επιτροπής Μαργαρίτης Σχοινάς, το ανέφερε.
Ήμασταν παρόντες στη ρήτρα αναθεώρησης των 936 εκατομμυρίων. Καταφέραμε να διασώσουμε πολύτιμους κοινοτικούς πόρους εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ.
Διασώσαμε εκατοντάδες έργα που κινδύνευαν να τιναχθούν στον αέρα. Διασώσαμε – το κυριότερο – χιλιάδες πολύτιμες θέσεις εργασίας που θα χάνονταν, καθώς το Ελληνικό δημόσιο δεν είχε να καταβάλλει την εθνική συμμετοχή στο ΕΣΠΑ.
Ο καθένας αντιλαμβάνεται τη σπουδαιότητα, το όφελος για την εθνική οικονομία και την κοινωνία.
Το αποδείξαμε, όμως, και αναλαμβάνοντας μια σειρά από αρμοδιότητες που «έκαιγαν» με πολιτικούς, κοινωνικούς και οικονομικούς όρους.
Εκεί που άλλοι δεν τα κατάφεραν, εμείς τα πετύχαμε. Αναφέρω ενδεικτικά και μόνο τη μεταφορά των μαθητών. Μεγάλο έργο, κοινωνικό έργο, ανθρώπινο έργο. Δεν είπαμε όχι. Με κίνδυνο, αναλάβαμε και πετύχαμε.
Βγάλαμε τα κάστανα από τη φωτιά και σε πολλές άλλες περιπτώσεις. Σχέδια βοσκής, διαχείριση των νεκρών ζώων, θέμα των δασικών χαρτών.
Και αν υπήρχε και μια καλύτερη συνεργασία σε ορισμένα θέματα, τα οποία τα ζούμε και πραγματικά, θέλουμε να βοηθήσουμε όλοι μας, θα είχαμε αποφύγει πάρα πολλές κακοτοπιές και πολλές άστοχες ενέργειες, που ερχόμαστε σήμερα να διορθώσουμε.
Δουλέψαμε συλλογικά και εκπονήσαμε ολοκληρωμένες μελέτες, έτοιμα σχέδια νόμου για μια σειρά από θέματα: τις αρμοδιότητες, τα οικονομικά και τη Συνταγματική Αναθεώρηση. Και φυσικά την Περιφερειακή Διακυβέρνηση.
Αυτό είναι και το δεύτερο μεγάλο επίτευγμα της θητείας μας, τόσο ως Διοικητικού Συμβουλίου, αλλά και ως γενικής συνέλευσης της Ένωσης Περιφερειών, συνολικά ως Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης.
Ετοιμάσαμε την επόμενη ημέρα για τον θεσμό, σχεδιάσαμε τον οδικό χάρτη για τα επόμενα βήματά του, εισαγάγαμε στο δημόσιο διάλογο τον όρο Περιφερειακή Διακυβέρνηση, του δώσαμε σάρκα και οστά, τον τεκμηριώσαμε. Τον επικοινωνούμε κερδίζοντας καθημερινά την υποστήριξη ολοένα και μεγαλύτερων τμημάτων της κοινωνίας.
Δεν τρέφουμε αυταπάτες. Στην Περιφερειακή Διακυβέρνηση δεν μπορούμε να φθάσουμε, κυρίες και κύριοι, σε μία ημέρα. Ακόμη κι αν – θεωρητικά – η κυβέρνηση, η όποια κυβέρνηση, υιοθετήσει πλήρως τις θέσεις μας και εισάγει τα νομοσχέδια που έχουμε καταθέσει στη Βουλή,
δεν πρέπει να περιμένουμε ότι η γραφειοκρατία του κεντρικού κράτους θα παραδώσει αμαχητί τα όπλα.
Όπως, επίσης, δεν πρέπει να περιμένουμε ότι θα διαρραγεί εύκολα η συμμαχία της με κομματικά στελέχη που έχουν αποκλειστικό στόχο την αναπαραγωγή τους σε θέσεις εξουσίας.
Η υπόθεση με τους διορισμένους διοικητικούς γραμματείς, που έρχεται από το πρόσφατο παρελθόν, είναι απολύτως ενδεικτική κι οφείλουμε να είμαστε όλοι μας σε εγρήγορση.
Τι επιχείρησαν να κάνουν, αν και τότε, όπως είναι γνωστό, ανατρέψαμε τα σχέδιά τους με τη σθεναρή στάση μας και τις αποφασιστικές κινήσεις μας, αλλά και με την ενότητά μας.
Να γραφειοκρατικοποιήσουν τη δυναμική της δημοκρατίας, να δημιουργήσουν εκατοντάδες νέες καλοπληρωμένες θέσεις κομματικών κομισάριων, να φέρουν το μακρύ χέρι του κράτους στην καρδιά της Αυτοδιοίκησης.
Κυρίες και κύριοι, διαβάζω τα λόγια ενός πολιτικού και εν είδει κουίζ. Και σας καλώ να βρείτε ποιος είναι.
«Το πιο συγκεντρωτικό και αναποτελεσματικό κράτος της Ευρώπης πρέπει να αποτελέσει παρελθόν. Στο ενιαίο διοικητικό σύστημα της χώρας πρέπει να υπάρξει μια μεγάλη μεταφορά εξουσιών, αρμοδιοτήτων και πόρων από το κεντρικό κράτος προς τους περιφερειακούς και τοπικούς δημόσιους θεσμούς.
Το μέγεθος αυτής της αλλαγής θα είναι τέτοιας έκτασης που θα ανατρέψει την παραδοσιακή συγκρότηση του νεοελληνικού κράτους, το οποίο από το 1830 διαμορφώθηκε ως ένα γραφειοκρατικό αντιδημοκρατικό μόρφωμα που καλλιέργησε σχέσεις δυσπιστίας και αντιπαλότητας με τους πολίτες».
Σας θυμίζει τίποτα; Πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, Ναύπλιο, 10 Ιουνίου 2013. Πότε αυτό το κράτος θα αποτελέσει παρελθόν; Πού είναι αυτές οι μεγάλης έκτασης αλλαγές;
Εμείς ως Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση και τις θέλουμε και τις ζητάμε και μοχθήσαμε ώστε να επεξεργαστούμε και να καταθέσουμε πλήρως τεκμηριωμένες θέσεις και προτάσεις στην κυβέρνηση και τα πολιτικά κόμματα.
Η απάντηση από το Υπουργείο Εσωτερικών – μέχρι τώρα τουλάχιστον; Όπως είπα και πριν, σιγή και ακινησία. Εμείς, όμως, επιμένουμε, εμμένουμε και καθώς το 2019 είναι εκλογική χρονιά, καλούμε όλα τα πολιτικά κόμματα να τοποθετηθούν ζητώντας την ψήφο του ελληνικού λαού.
Φυσικά, ακούμε και διαβάζουμε πλείστα όσα σενάρια για το χρόνο των εθνικών εκλογών. Εκ των πραγμάτων, όμως, η σημερινή κυβέρνηση έχει τη δυνατότητα να νομοθετήσει εφ’ όσον βεβαίως έχει την πολιτική βούληση.
Πιστεύω στον σημερινό Υπουργό Εσωτερικών, ότι μπορεί να κάνει ένα άλμα μεγαλύτερο από τη φθορά και να αφήσει βαρύ το αποτύπωμά του στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, όπως έκανε και στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας.
Κι εφ’ όσον φυσικά βρει το πολιτικό θάρρος να παραδεχτεί ότι συστήνοντας ένα δαιδαλώδες πλέγμα επιτροπών και υποεπιτροπών, το μόνο που θα καταφέρει είναι να κλωτσήσει το τενεκεδάκι προς το κάτω μέρος του δρόμου για να φθάσει στις εκλογές, μέχρι να κερδίσει τον χρόνο, χωρίς να αλλάξει τίποτε.
Άλλωστε, η ίδια η ζωή έχει αποδείξει ότι όποιος δεν θέλει να κάνει κάτι, αρκεί να το αναθέσει σε μια επιτροπή. Ένας μεγάλος δημοσιογράφος έλεγε ότι η Επιτροπή γίνεται από ανθρώπους που δεν ξέρουν, απευθύνεται σε ανθρώπους που δε θέλουν, για να κάνουν αυτό που δε χρειάζεται.
Κυρίες και κύριοι, γίνεται μεγάλος λόγος για τη Συνταγματική Αναθεώρηση καθώς έχει εκκινήσει και η σχετική διαδικασία στη Βουλή.
Εμείς έχουμε επεξεργαστεί τις θέσεις μας, τις οποίες επικαιροποιούμε. Και φυσικά, όταν θα έρθει και θα ανοίξει το θέμα για τη συνταγματική αναθεώρηση, για να δούμε για ποια άρθρα θα γίνει η διαδικασία.
Φυσικά, θα τις συζητήσουμε και θέλουμε ν’ ακούσουμε τις απόψεις σας στο συνέδριο, για να τις καταθέσουμε στα κόμματα και τον δημόσιο διάλογο.
Αναφέρω συνοπτικά:
Ενίσχυση του πολιτικού ρόλου της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης, ώστε να μετεξελιχθεί σε Περιφερειακή Διακυβέρνηση. Αλλά και ανάδειξη του διφυούς χαρακτήρα και του διττού ρόλου της Περιφερειακής Αυτοδιοίκησης τόσο ως φορέα περιφερειακής δημοκρατίας και τοπικής αυτονομίας, όσο και ως ουσιαστικού παράγοντα του διοικητικού και πολιτικού συστήματος της χώρας, σε λειτουργική συναρμογή με την κεντρική και αποκεντρωμένη διοίκηση, στο μέτρο που η τελευταία διατηρηθεί.
Θεσμική ανασυγκρότηση και ορθολογική οργάνωση και λειτουργία της Περιφέρειας, με υποκατάσταση, εν όλω ή εν μέρει, της Αποκεντρωμένης Διοίκησης, ώστε να γίνει πράξη η μετεξέλιξή της σε Περιφερειακή Διακυβέρνηση και να διασφαλισθεί η δημιουργία επιτελικού κεντρικού κράτους:
Ρητή κατοχύρωση της Περιφερειακής Διακυβέρνησης στο Σύνταγμα, άρθρο 102, ώστε να οριοθετηθεί η αυτοτέλεια και ο νέος της ρόλος στο υπερτοπικό επίπεδο.
Να έχουν οι Περιφέρειες κανονιστική αυτοτέλεια στον τομέα των ευθυνών τους. Δηλαδή, να θέτουν κανόνες δικαίου με τους οποίους ρυθμίζονται ζητήματα που εμπίπτουν στις αρμοδιότητές των Περιφερειών και οι οποίοι κανόνες έχουν ισχύ αντίστοιχη με τους κανόνες που θεσπίζει το κεντρικό κράτος, κανονιστική αυτονομία των ΟΤΑ.
Απόκτηση σταθερών και δυναμικών πηγών ίδιων εσόδων.
Ρητή καθιέρωση της αρμοδιότητας ελέγχου της διαφάνειας στη διαχείριση των οικονομικών υποθέσεων των ΟΤΑ από το Ελεγκτικό Συνέδριο.
Υποχρεωτική ακρόαση των εκπροσώπων των συλλογικών οργάνων της Τοπικής Αυτοδιοίκησης κατά τη νομοπαρασκευαστική διαδικασία.
Θέλω να είμαι ξεκάθαρος. Η Συνταγματική Αναθεώρηση είναι αναγκαία αλλά όχι ικανή συνθήκη για την Περιφερειακή Διακυβέρνηση. Να το θέσω διαφορετικά; Είναι ορόσημο, κρίσιμος σταθμός στην πορεία προς την Περιφερειακή Διακυβέρνηση, δεν είναι όμως το τέλος αυτής της πορείας.
Αυτό που κυρίως χρειάζεται είναι το κεντρικό κράτος – τόσο το πολιτικό σύστημα όσο και η γραφειοκρατία – να αναμετρηθεί με τον εαυτό του. Το θέλει; Μπορεί; Θα το καταφέρει;
Η υπόθεση του νέου εκλογικού συστήματος στην Αυτοδιοίκηση δεν μας επιτρέπει να είμαστε αισιόδοξοι. Η κυβέρνηση έφερε μια fake αναλογική των δύο γύρων, αντί της γνήσιας ανόθευτης, καθαρής αναλογικής του ενός γύρου που και εμείς προτείναμε και μάλιστα χωρίς ασφαλιστικές δικλείδες.
Μ’ αυτό τον τρόπο ναρκοθέτησε την πορεία των Περιφερειών και των Δήμων για την επόμενη θητεία προκειμένου να εξυπηρετήσει μικροκομματικά συμφέροντα.
Μακάρι να διαψευστώ και θέλω να διαψευστώ, αλλά διακινδυνεύω την εκτίμηση ότι ακόμη και οι πλέον ένθερμοι υποστηρικτές της απλής αναλογικής στην Αυτοδιοίκηση θα διαπιστώσουν και πολύ γρήγορα μάλιστα πόσο δυσλειτουργικό είναι το νέο σύστημα και θα είναι οι πρώτοι που θα ζητούν αλλαγές.
Επειδή γνωρίζω ότι το αντεπιχείρημα είναι ότι με την αναλογική ενθαρρύνονται οι συνεργασίες, θέλω με την ευκαιρία να επισημάνω ότι εμείς στην ΕΝΠΕ είμαστε πρότυποι συνεργασίας και συλλογικής ηγεσίας. Όχι στην πράξη, ναι στην πράξη. Στην πράξη και όχι στα λόγια κυρίες και κύριοι.
Και αφού ενθαρύνονται οι συναλλαγές, οι συναλλαγές μπορέι να μην είναι μόνο πολιτικές. Μπορεί να είναι οτιδήποτε και με ελάχιστες χορηγίες μπορεί να ελέγχονται και να δημιουργούνται πλειοψηφίες ή να μη δημιουργούνται πλειοψηφίες.
Τα τέσσερα αυτά χρόνια της θητείας μας οι αποφάσεις μας είναι στη συντριπτική πλειονότητά τους ομόφωνες. Γνωστό είναι φυσικά και πόσο εγώ προσωπικά είμαι υπέρ της συνεργασίας, της θεσμικής συνεργασίας για το καλό του τόπου μας και των συμπολιτών μας, επιλογή που βεβαίως δεν ήταν πάντοτε ανέφελη.
Ολοκληρώνοντας την ομιλία μου κυρίες και κύριοι, θα ήθελα να αναφερθώ και στα εσωτερικά μας, την Ένωση Περιφερειών Ελλάδας. Ανέφερα και πριν τι πετύχαμε. Μπορούμε να αναφέρουμε πολλά ακόμη – και σε επίπεδο Ελλάδας και σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Γιατί παρά τα προβλήματα, στις Περιφέρειες γίνεται πραγματικά μεγάλο έργο, προωθούνται σύγχρονες υποδομές, αναπτύσσονται καινοτόμες εφαρμογές. Θέλω να επιμείνω στις καλές πρακτικές.
Προσωπική μου θέση και πρόταση στο συνέδριό μας είναι να διοργανώσουμε μια ημερίδα τους επόμενους μήνες ώστε να αναδείξουμε τις καινοτόμες εφαρμογές και λύσεις που κάθε Περιφέρεια έχει αναπτύξει και εφαρμόζει αλλά και να τις διαχύσουμε στις υπόλοιπες Περιφέρειες εν είδει «καλών πρακτικών».
Άλλωστε, στα μέσα Μαρτίου διοργανώνεται στο Βουκουρέστι
η 8η Σύνοδος Περιφερειών και Πόλεων και σ’ αυτή θεωρώ ότι είναι ευκαιρία να τις προβάλλουμε.
Παρά το ότι – αντιλαμβάνομαι – η σύνοδος συμπίπτει με την έναρξη της προεκλογικής περιόδου, θεωρώ ότι η συμμετοχή και η παρουσία μας στο Βουκουρέστι πρέπει να είναι αισθητή, όπως άλλωστε βαθύ είναι το αποτύπωμά μας και στα ευρωπαϊκά και διεθνή φόρα που μετέχουμε.
Μιλώντας για την ΕΝΠΕ δράττομαι της ευκαιρίας να επισημάνω, ότι όπως και οι περιφέρειες, ταλανίζονται από έλλειψη προσωπικού και μάλιστα εξειδικευμένου.
Πρέπει να έχουν περάσει πάνω από 12 -13 χρόνια από την τελευταία πρόσληψη στην Ένωσή μας, ενώ βεβαίως επίκεινται συνταξιοδοτήσεις, με αποτέλεσμα το ολιγάριθμο προσωπικό να μειωθεί περαιτέρω.
Έχοντας λοιπόν νοικοκυρεμένα οικονομικά, θεωρώ ότι μαζί με την Περιφερειακή Διακυβέρνηση ή ακόμη καλύτερα, για την πληρέστερη τεκμηρίωσή της και τη γενικότερη υποστήριξη των Περιφερειών, μπορούμε να προχωρήσουμε στη θεσμοθέτηση Ινστιτούτου Περιφερειακής Διακυβέρνησης και Ανάπτυξης, που θα αποτελεί τον επιστημονικό-τεχνοκρατικό φορέα, τον καθημερινό συνεργάτη των Περιφερειών.
Ακόμη, εισηγούμαι η ΕΝΠΕ να αναλάβει ακόμη ενεργότερο ρόλο στην επιμόρφωση και των αιρετών, και των εργαζομένων, ενώ μια ιδέα που προσωπικά θεωρώ ενδιαφέρουσα, είναι η υποστήριξη μέσω επιμορφωτικών σεναρίων των υποψηφίων Περιφερειαρχών και Περιφερειακών Συμβούλων κάτω των 40 ετών.
Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, πρώτος άνθρωπος που έφτασε και στις 14 ψηλότερες κορυφές του κόσμου, ο Ιταλός Ρέινχολντ Μέσσνερ (Reinhold Messner): «Να μετράς τις κορυφές που δεν κατέκτησες». Έτσι, κάνουν οι σοφοί ορειβάτες.
Πάμε λοιπόν για νέες κορυφές. Το 2019 η Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση εισέρχεται στο 9ο χρόνο της. Αν και νέος θεσμός, αποτελεί πλέον σταθερή αξία.
Με νοικοκυρεμένα οικονομικά, χωρίς χρέη, οι Περιφέρειες έρχονται στη νέα προγραμματική περίοδο για να δώσουν νέες απαντήσεις στα προβλήματα, τα αιτήματα και τα δίκαια «θέλω» της κοινωνίας.
Με νέες δομές, με νέα χρηματοδοτικά εργαλεία και με βέλτιστη αξιοποίηση των υπαρχόντων, με καινοτόμες δράσεις, με τολμηρές πρωτοβουλίες.
Με αυτοπεποίθηση και αισιοδοξία. Γιατί μπορούμε να πάμε όλη την Ελλάδα μπροστά, από την Κρήτη μέχρι τον Έβρο και από την Κόνιτσα μέχρι το Καστελόριζο, Ψηλότερα, για τον άνθρωπο και τις ανάγκες του.
Διότι όσο ισχυρότερη η Περιφέρεια, τόσο ισχυρότερος ο πολίτης.
Η δύναμη των Περιφερειών είναι δύναμη των πολιτών.
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας και εύχομαι γόνιμο διάλογο στο συνέδριό μας”.