OTA VOICE
Αυτοδιοικητικά Νέα Δήμοι Ροή Ειδήσεων ΟΤΑ

«Νέες Μεταρρυθμίσεις» για τους ΟΤΑ, του Π. Καμάρα

Ξεκίνησε με πρωτοβουλία του Υπουργού Εσωτερικών μία νέα προσπάθεια κωδικοποίησης και εκσυγχρονισμού της νομοθεσίας που διέπει την τοπική αυτοδιοίκηση.

Θα την ονομάζαμε μία νέα Μεταρρύθμιση εάν ο τίτλος, δεν είχε ευτελιστεί, από τις προηγούμενες απόπειρες, αφού επί της ουσίας, εκτός από τον βαρύγδουπο τίτλο τους, σπουδαίων ιστορικών προσώπων, (Καποδίστριας, Καλλικράτης, Κλεισθένης) σε καμία περίπτωση δεν αποτέλεσαν τομή στο θεσμό και στην αναβάθμιση του.

Μπορεί να έγιναν κάποια βήματα, προς την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των ΟΤΑ, όμως κυρίως επικεντρώθηκαν στη συνενώσεις – συγχωνεύσεις Δήμων και στον δραστικό περιορισμό του αριθμού τους. Γεγονός που στο βαθμό, που, δεν ενισχύθηκαν οι συγχωνευθέντες ΟΤΑ, με πόρους και μέσα, ιδίως οι μη έδρες των νέων δήμων και κυρίως της υπαίθρου και της επαρχίας, είναι αμφίβολο εάν βελτιώθηκαν η επιδεινώθηκαν οι συνθήκες λειτουργίας τους.

Να θυμίσουμε ότι η ευρωπαϊκή εμπειρία (βλέπε Γαλλία με 34.000 ΟΤΑ) δείχνει ότι δεν είναι ο αριθμός τους, που καθορίζει το προσδοκώμενο αποτέλεσμα.

Η πρόσφατη δε, νομοθετική ρύθμιση για κατάργηση των Νομικών Προσώπων των δήμων, που αποτελούσαν την πεμπτουσία της ΤΑ, δηλαδή των εθελοντισμό, αφού ενεργοποιούσαν και στηριζόντουσαν από χιλιάδες εθελοντές δημότες, ενώ ενίσχυαν και την ενδοδημοτική Αποκέντρωση, δείχνει ότι είναι αμφίβολο εάν η γενικότερη φιλοσοφία του κράτους είναι στη σωστή κατεύθυνση. Εάν δηλαδή πορευόμαστε στην δημιουργία ενός αποκεντρωμένου κράτους ή σε ελεγχόμενους Δήμους και Δημάρχους.

Αποτέλεσμα όλων αυτών των “Μεταρρυθμίσεων” και των νομοθετημάτων, σήμερα, είναι να παραμένει η τοπική αυτοδιοίκηση ουραγός στην Ευρωπαϊκή ένωση σε όλους τους δείκτες διοικητικής αυτοτέλειας, οικονομικής αυτοδυναμίας και ουσιαστικής αποκέντρωσης του θεσμού.

Ας κρατήσουμε λοιπόν μικρό καλάθι και για την νέα απόπειρα, πολλώ δε μαλλον όταν μία πρώτη ένδειξη προθέσεων διαφαίνεται από την συσταση της Επιτροπής που συστήθηκε για την σύνταξη του κώδικα, στην οποία συμπεριλαμβάνονται, επί 22 μελών μόνο 2 Δήμαρχοι!

Να σημειωθεί ότι η Ένωση Δημάρχων Αττικής, ένα συλλογικό Όργανο, που έχει ως μέλη του πάνω από 300 πρώην και νυν Δημάρχους, ζήτησε την εκπροσώπηση της στην Επιτροπή φιλοδοξώντας να παρέχει την γνώση και την εμπειρία των μελών της στην διαμόρφωση του καλύτερου δυνατού αποτελέσματος, όμως αγνοήθηκε πανηγυρικά.

Ελπίζουμε σε δεύτερο στάδιο να κληθεί να καταθέσει απόψεις και θέσεις που προέκυψαν επί σειρά ετών από τα Συνέδριά της, μετά από εισηγήσεις καταξιωμένων δημάρχων και ειδικών επιστημόνων.

Θα ήταν ίσως χρήσιμο να επαναλάβω σε αυτό το σημείωμα, κάποιες βασικές θέσεις , που η υιοθέτησή τους θα συνέβαλε στο προσδοκώμενο αποτέλεσμα.

Α. Καταστατική θέση των αιρετών

Ξεκινώντας από την καταστατική θέση των αιρετών, που είναι αντικείμενο των κατευθυντηρίων γραμμών του Υπουργού προς την Επιτροπή, μπορούμε σημειωσουμε τα εξής:

Το διακριτό στοιχείο της αυτοδιοίκησης από την ευρύτερη διοίκηση του κράτους είναι προφανώς ότι διοικείται από αιρετούς. Αιρετούς που εκλέγονται για συγκεκριμένο χρόνο (4 ή 5 χρόνια) με τη βούληση του λαού.

Άρα δεν είναι αυτονόητα δημόσιοι υπάλληλοι, με την έννοια του άρθρου 103 του Συντάγματος
Βεβαίως Δήμαρχοι και Δημοτικές Αρχές ασκούν δημόσια εξουσία και είναι διοικητικά όργανα της τοπικής διοίκησης, όμως η πολιτική τους διάσταση, προσδίδει άλλο ρόλο διακριτό από το δημόσιο υπάλληλο. Όπως άλλωστε συμβαίνει και με τους υπουργούς βουλευτές.

Αν γίνουν αποδεκτές αυτές οι παραδοχές αυτονόητα βγαίνουν τα εξής συμπεράσματα:

Για να έχουμε καλή και αποτελεσματική αυτοδιοίκηση πρέπει να έχουμε αξιόλογους αιρετούς, που την διοικούν.

Και σε καμιά περίπτωση, η καταστατική τους θέση, δεν μπορεί να ταυτίζεται με αυτή των Δημοσίων υπαλλήλων για μια σειρά λόγων, ο πρώτος των οποίων είναι ο περιορισμένος χρόνος ενασχόλησης, σε σχέση με την μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων και με ό,τι αυτό συνεπάγεται και βέβαια το θέμα της εκλογής έναντι της πρόσληψης.

Επομένως η νέα «Μεταρρύθμιση» ως προς την καταστατική θέση των αιρετών δεν θα πρέπει να περιοριστεί σε ήσσονος σημασίας ρυθμίσεις, όπως είναι οι άδειες των δημοσίων υπαλλήλων, η χαμηλή αντιμισθία και οι ελάχιστες άλλες πρόνοιες που υπάρχουν σήμερα, αλλά θα πρέπει να υπάρχει ριζική αλλαγή της φιλοσοφίας που αντιμετωπίζονται θεσμικά.

Βελτιώνοντας σημαντικά την καταστατική θέση του αιρετού, μόνο τότε θα έχουμε ποιοτικό πολιτικό προσωπικό, για να έχουμε ακολούθως ποιοτική και αποτελεσματική Αυτοδιοίκηση.

Ενδεκτικά μπορούμε να αναφέρουμε κάποιες βασικές αλλαγές που είναι:

α) Η μη υπαγωγή τους στον ΕΦΚΑ, ως προς την θεσμική τους υπόσταση, ως μη δημόσιοι υπάλληλοι ,όπως αναφέραμε παραπάνω. Μη υπαγωγή των Δημάρχων στις διατάξεις του άρθρου 4 του Ν. 4387/2016, ως μη έχοντες την ιδιότητα του δημοσίου υπαλλήλου ή του λειτουργού με οποιαδήποτε δημοσιοϋπαλληλική σχέση. Επαναφορά υπολογισμού της χορηγίας στα προβλεπόμενα από τις διατάξεις των άρθρο 3 παρ. 1 του Ν. 91/1943, άρθρο 3 παρ. 2 του Ν. 1205/1981 και άρθρο 10 παρ. 1 του Ν. 2701/1999.

β) Η επαναφορά της χορηγίας στους εκλεγμένους Δημάρχους, μετά τον επαίσχυντο νόμο Κατρούγκαλου. Επαναφορά του δικαιώματος της χορηγίας στους εκλεγέντες για πρώτη φορά Δημάρχους μετά την 13/11/2012, αποκλειστικής απασχόλησης, με κατάργηση του άρθρου 1 υποπαρ. Β. 1α του Ν. 4093/2012 (ΦΕΚ 222/ΤΑ/12-11-2012) και επαναφορά της καταβολής από τους Δήμους (όπως προϋπήρχε) με κατάργηση του άρθρου 1 παρ. 1 του Ν. 1518/1985.

Μάλιστα η πρόταση είναι η δαπάνη για την χορηγία ,να προέρχεται από τους δημοτικούς προϋπολογισμούς.

γ) Η επαναφορά της δυνατότητας συμμετοχής, χωρίς σταυρό, δύο διατελεσάντων Δημάρχων, ανά συνδυασμό, για την αξιοποίηση της εμπειρίας τους ή εναλλακτικά λίστα επικρατείας (10% του συνόλου των μελών Δ.Σ.) με αναλογική εκπροσώπηση στο Δ.Σ., βάσει των ποσοστών των παρατάξεων.

δ) Η θεσμοθέτηση ορισμένου χρόνου, διενέργειας των πάσης φύσεως ελέγχων, και άμεση εκδίκαση των υποθέσεων που αφορούν στην Δημοτική θητεία, ώστε να μην είναι έρμαια οι αιρετοί, της ολιγωρίας του Κράτους, πολλά χρόνια μετά την λήξη της.

ε) Αφαίρεση του δικαιώματος του εκλέγεσθαι σε αιρετούς που καταδικάζονται σε συκοφαντική δυσφήμιση άλλου αιρετού ώστε να περιοριστούν τα φαινόμενα, λασπολογίας.

στ) Κύρωση από το Ελληνικό Κράτος του συνόλου της ΕΧΤΑ (Ευρωπαϊκός Χάρτης Τοπικής Αυτονομίας) ή τουλάχιστον των άρθρων που αφορούν στους Αιρετούς κλπ.

ζ) Κατάργηση του στοιχείου β της παρ. 1 του άρθρου 6 του Ν. 4387/2016 που αναφέρεται ότι «στις περιπτώσεις που έχει εκδοθεί συνταξιοδοτική απόφαση σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις που ίσχυαν μέχρι 31/12/2014 αλλά δεν καταβλήθηκε η σύνταξη/χορηγία καθώς δεν έχει συμπληρωθεί το ισχύον κατά περίπτωση κατώτατο όριο ηλικίας, οι συντάξεις αυτεπάγγελτα ορίζονται εκ νέου με βάση τα οριζόμενα στο άρθρο 6 του Ν. 4378/2016».

Β. Κανονιστικές πράξεις

Το Σύνταγμα προβλέπει διοικητική αυτοτέλεια των ΟΤΑ και έλεγχο νομιμότητας από τα Όργανα του Κράτους, που δεν θα εμποδίζει όμως την πρωτοβουλία και την ελεύθερη δράση τους.

Μια υπέρμετρα «στενή» νομοθεσία για την αυτοδιοίκηση, που εκτός από το πλαίσιο γενικών κανόνων που θεσπίζονται για τη λειτουργία τους, ρυθμίζει με κανονιστικές διατάξεις (Υπουργικές Αποφάσεις και Προεδρικά Διατάγματα) οριζόντια για όλους τους δήμους, όλα τα θέματα τοπικού ενδιαφέροντος και τις τεχνικές λεπτομέρειες εφαρμογής του νόμου, είναι προφανές ότι αντίκειται στην παραπάνω πρόβλεψη του Συντάγματος. Και τούτο διότι, στερεί ήδη από την νομοθέτηση, την πρωτοβουλία και την δράση των δήμων για τις τοπικές υποθέσεις.

Να δράσουν, δηλαδή, κατά την κρίση των Οργάνων τους, προς όφελος των δημοτών βάσει και των ιδιαιτεροτήτων τους

Πρόταση

Σύμφωνα με τα παραπάνω ο νομοθέτης θέτει το γενικό πλαίσιο λειτουργίας των δήμων, βάσει των αρμοδιοτήτων που προβλέπονται ή παραχωρούνται από το κράτος και εξουσιοδοτεί νομοθετικά τα κυρίαρχα όργανα των Δήμων, δηλαδή τα Δημοτικά συμβούλια, να εκδίδουν κανονιστικές πράξεις για τη ρύθμιση των θεμάτων με τοπικό ενδιαφέρον και τις τεχνικές λεπτομέρειες, εφαρμογής του νόμου.
Είναι προφανές ότι υπουργικές αποφάσεις και προοδευτικά διατάγματα, θα εκδίδονται για την ερμηνεία των νόμων σε πολλά θέματα γενικότερου ενδιαφέροντος, όμως η ευρεία καταχρηστική χρήση τους στις τοπικές υποθέσεις, ενέχει το στοιχείο της αντισυνταγματικότητας.

Συμπέρασμα

Ο νέος κώδικας, εάν στοχεύει στην Διοικητική Αυτοτέλεια της Τ.Α., θα πρέπει να δίδει ευρεία νομοθετική εξουσιοδότηση στα Δημοτικά συμβούλια να εκδίδουν κανονιστικές πράξεις για θέματα τοπικού ενδιαφέροντος, στην εξειδίκευση του Νόμου και τις τεχνικές λεπτομέρειες για την εφαρμογή του νόμου που θέτει το ευρύτερο πλαίσιο.

Γ. Κωδικοποίηση

Ανατρέχοντας στην πολυνομία που διέπει την λειτουργία της Τ.Α., διαπιστώνεται μία πανσπερμία νόμων, υπουργικών αποφάσεων και προεδρικών διαταγμάτων, που ακόμα και νομικοί, δυσκολεύονται πολλές φορές να διασαφηνίσουν ή και να ερμηνεύσουν.

Το χειρότερο δε, είναι ότι ο κάθε νόμος, τροποποιεί πολλές φορές διατάξεις προγενέστερου νόμου, ο οποίος με τη σειρά του, έχει τροποποιηθεί με προγενέστερο και ούτω καθεξής.

Οι τροποποιήσεις αυτές, διατυπώνονται με μερικές αναφορές και παραπομπές σε άρθρα ή παραγράφους του νόμου πού τροποποιήθηκε, χωρίς να υπάρχει ένα ολοκληρωμένο ενιαίο κείμενο του ισχύοντος τελικά νόμου όπως έχει διαμορφωθεί.

Το γεγονός αυτό δημιουργεί πλείστα προβλήματα στους αιρετούς και στους υπαλλήλους που καλούνται να εφαρμόσουν το νόμο, με συνέπειες πολύ σοβαρές, από το απλό χάσιμο πολύτιμου χρόνου μέχρι εσφαλμένη ερμηνεία και εφαρμογή του νόμου.

Κάτι που συναντάμε μάλιστα συχνά πυκνά και στις αίθουσες τον δικαστηρίων.

Συμπέρασμα

Η επιχειρούμενη κωδικοποίηση νομοθεσίας που διέπει την Τοπική Αυτοδιοίκηση είναι απολύτως απαραίτητο να γίνει.

Απαραίτητη προϋπόθεση είναι τελικά να δημιουργηθεί ένας κώδικας που θα είναι αυτοτελής και πού θα συμπεριλαμβάνει α. Αντικείμενο, β. τον σχετικό νόμο, γ. τα σχετικά Προεδρικά Διατάγματα και τις σχετικές Υπουργικές Αποφάσεις που το διέπουν.

Σημαντικό επίσης είναι να καθοριστούν ενιαίοι κανόνες στο θέμα των προμηθειών και των χρηματικών ορίων τους, που προκαλούν αδικαιολόγητη σύγχυση και παρερμηνεία του ισχύοντος νόμου.

Δεν γίνεται πχ κατανοητό γιατί το Όργανο της παιδικής χαράς που πακτώνεται στο έδαφος διέπεται από άλλες διατάξεις από αυτό που εναπόθεται!

Δ. Πλήρωση κενών οργανικών θέσεων των ΟΕΥ

Ένα από τα κυριότερα προβλήματα, που συμβάλλουν στην δυσλειτουργία των Δήμων και στην ελλιπή αποτελεσματικότητα τους είναι η έλλειψη προσωπικού στην άσκηση των αρμοδιοτήτων τους.

Είναι δεδομένο ότι οι δήμοι έχουν εγκεκριμένο Οργανισμό Εσωτερικής Υπηρεσίας, ο οποίος προβλέπει επακριβώς, τις αναγκαίες θέσεις των υπαλλήλων και του εργατοτεχνικού προσωπικού και μάλιστα κοστολογημένες για τα δύο χρόνια οικονομικής διαχείρισης.

Σήμερα το σύστημα πρόσληψης των υπαλλήλων προβλέπει ενιαίους διαγωνισμούς μέσω ΑΣΕΠ, οι οποίοι συνήθως χρονοτριβούν και καλύπτουν μερικώς τα κενά των ΟΕΥ ή αυτά καλύπτονται, από τη λεγόμενη κινητικότητα τον υπαλλήλων.

Είναι προφανές ότι ο τρόπος πρόσληψης είναι σήμερα αναποτελεσματικός αφού δεν καλύπτει τις ανάγκες των δήμων στο σύνολό τους, εντός εύλογου χρόνου, για την ομαλή λειτουργία τους, ιδιαίτερα μάλιστα εάν υπάρχουν πιεστικές ανάγκες από κενά από συνταξιοδοτήσεις, ή αποσπάσεις, σε καίριες και νευραλγικές θέσεις.

Καταλύεται όμως με τον τρόπο αυτό και η διοικητική αυτοτέλεια των ΟΤΑ αφού το κράτος παρεμβαίνει σε ένα κρίσιμο τομέα που είναι αποκλειστικά αρμοδιότητος τους.

Είναι απορίας άξιο πως μπορούν οι Δήμοι να προκηρύσσουν διαγωνισμούς για εκτέλεση έργων και παροχή υπηρεσιών και να μην μπορούν με προκηρύξεις να καλύψουν τα κενά των Υπηρεσιών τους.

Για ποια Διοικητική Αυτοτέλεια μιλάμε?

Πρόταση

Οι Δήμοι με απόφαση του Δ.Σ. προκηρύσσουν όλες τις κενές θέσεις του Οργανισμού Εσωτερικής Υπηρεσίας τους, μεμονωμένα ή σε συνεργασία με άλλους δήμους. Με προκηρύξεις που υπόκεινται στους κανόνες του ΑΣΕΠ και έγκριση των τελικών αποτελεσμάτων από Όργανο του εποπτεύοντος Κράτους.

Επίσης, απαιτείται η σύμφωνη γνώμη των Δημάρχων σε οποιαδήποτε μετάταξη ή απόσπαση υπαλλήλων, σε άλλες Υπηρεσίες δήμων ή του ευρύτερου δημόσιου τομέα.

Ε. Αρμοδιότητες – Λοιπές προτάσεις

1. Θεσμοθέτηση Δημοτικής Αστυνομίας με αστυνομικά καθήκοντα επικουρικά και σε συνεργασία με τις Αρχές Ασφάλειας – Εκπαίδευση προσωπικού – Δυνατότητα οπλοφορίας.

2. Επιμόρφωση αιρετών Δημοτικών Συμβούλων και Δημάρχων που εκλέγονται για πρώτη φορά, ως προς το νομικό καθεστώς που διέπει την Τ.Α.

3. Σύσταση θεσμικού Οργάνου με την επωνυμία «Ένωση Δημάρχων (Περιφέρειας)» σε κάθε ΠΕΔ, με συμβουλευτικό ρόλο απαρτιζόμενο από διατελέσαντες και εν ενεργεία Δημάρχους.

4. Ορισμός έδρας και ονομασίας του Δήμου, με απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου (με αυξημένη πλειοψηφία).

5. Ενίσχυση των Τοπικών Προέδρων και Συμβουλίων σε απομακρυσμένες από την έδρα συγχωνευθέντες Δήμους, με εξοπλισμό και ποσοστιαίο budget. Κατάργησή τους σε αστικούς Δήμους. Τοπικοί Αντιδήμαρχοι με εντοπιότητα.

6. Επαναφορά διάταξης Νόμου για ορισμό τοπικού Αντιπεριφερειάρχου ως επικεφαλής ανά τομέα στην Αττική στα ψηφοδέλτια (εκλογή χωρίς σταυρό).

Παύλος Καμάρας

Πρόεδρος ΕΝ.Δ.Α. (Ένωση Δημάρχων Αττικής)

Σχετικά Άρθρα

Συνάντηση Κώστα Πιστιόλα με το Δημοτικό Συμβούλιο Νέων Αγρινίου

otavoice

ΥΠΕΣ: Διευκολύνεται η δημοτολογική τακτοποίηση των Ελλήνων του εξωτερικού

otavoice

Επιστολή Πελετίδη για επέκταση εγκατάστασης επεξεργασίας νερού και Παμπελοποννησιακό

otavoice

Χ. Δούκας: «Τον τελευταίο έναν χρόνο η Αθήνα αλλάζει, μέρα με τη μέρα»

otavoice

Ο Δήμαρχος Ευ. Κούλης στην τελετή του Συλλόγου Αραχωβιτών Γορτυνίας

otavoice

Ο Ν. Χαρδαλιάς στη Σαντορίνη: «Η Περιφέρεια Αττικής είναι εδώ, όπου υπάρχει ανάγκη…»

otavoice