ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ
Γράφει η Αργυρώ Χατζηπαναγιώτου
Εκπαιδευτικός με Μεταπτυχιακές Σπουδές στην Μεθοδολογία και Έρευνα της Λογοτεχνίας
(Ισπανικής και Ισπανόφωνης, UNED, Μαδρίτη)
Η Ελλάδα μέσα από τα μάτια του Χουάν ντε Μένα, Ισπανού ποιητή του 15ου αιώνα
Ο Χουάν ντε Μένα (1411-1456) ήταν Ισπανός ποιητής, από την Κόρδοβα, που ανήκε στην Δαντική Αλληγορική Σχολή (Escuela alegórico – dantesca) της Πρώιμης Ισπανικής Αναγέννησης. Είναι ευρύτερα γνωστός για το έργο του , ο Λαβύρινθος της Τύχης (Laberinto de Fortuna, 1444). Θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά μεσαιωνικά ποιήματα της ισπανικής γλώσσας, ισάξιο με τα επικά ποιήματα της Λατινικής Λογοτεχνίας.Στο αλληγορικό αυτό ποίημα εξιστορείται η επίσκεψη του ποιητή στο παλάτι της Τύχης. Ο Χουάν ντε Μένα, κατά τη διάρκεια του φανταστικού, περιπετειώδους ταξιδιού του, περνά και από τον ελλαδικό χώρο. Σε δύο στροφές του έργου, μιλά με θαυμασμό για την Ελλάδα αναφερόμενος σε αυτήν με τοπωνύμια αρχαία. Μέσα από τους στίχους του ποιητή βλέπουμε την αντίληψη που είχε ο μεσαιωνικός κόσμος για την έκταση του ελληνικού κόσμου.
Ας δούμε, λοιπόν, με τα μάτια του ποιητή μία πανοραμική εικόνα της Ελλάδας:
XLV
Από την Μεσόγειο μέχρι τη μεγάλη θάλασσα
Από του Νοτιά τη μεριά είδαμε όλη την Ελλάδα
Τη Χαονία, Μολοσσία, Καλυδωνία, Βοιωτία,
Tην Ήπειρο, με την πηγή της την μοναδική
Που αν δοκιμάσεις ν’ ανάψεις κεριά
Σβηστά τα βάζεις κι ανάβουν μετά:
Αν αναμμένα μπουν, σβήνουν ξανά:
Αφού φωτιά μπορεί να δώσει και να κλέψει φωτιά.
XLVI
Η μεγάλη Θεσσαλία μας παρουσιάστηκε,
Και το βουνό Όλυμπος που σ' αυτήν απλώνεται,
Σε ύψος τα νέφη ξεπερνά,
Την Αρκαδία και την Κόρινθο αγκαλιάζοντας:
Και από τις Άλπεις είδα να υψώνεται
Μέχρι του μεγάλου Ωκεανού τα πέρατα
Η Ιταλία, που από τους Ρωμαίους
Σατουρνία τη χρυσή εποχή ονομάστηκε.
Χουάν ντε Μένα
Απόσπασμα από: Ο Λαβύρινθος της Τύχης (1444),
Απόδοση από τα μεσαιωνικά ισπανικά: Αργυρώ Χατζηπαναγιώτου