“EROS”
Performance της Σοπράνο Μαρίκας Κλαμπατσέα – Πιάνο, φωνή
«ΧΩΡΟΣ ΤΕΧΝΗΣ ΑΣΩΜΑΤΩΝ», 13–02–2020
Η Σοπράνο και συνθέτης της πρωτοποριακής σκηνής Μαρίκα Κλαμπατσέα παρουσιάζει την performance EROS, μια ωδή στον έρωτα, μήνυμα χαράς, φως σε μια εποχή που όλα φαίνονται θαμπά απόμακρα και απαγορευτικά. Ένας κύκλος τραγουδιών της ζωής και του έρωτα μέχρι τέλους.
Το EROS επικεντρώνεται σε τολμηρούς και ακραίους φωνητικούς αυτοσχεδιασμoύς. Η συνθέτης εμπλέκει και συνδέει, σαν από νήμα, το παρελθόν με το σήμερα, μέσα από τα τραύματα και τις χαρές του ακούραστου έρωτα για τη ζωή, ακυρώνοντας ακόμη και τον θάνατο.
Τραγούδια για αγάπες που πέρασαν, ανθρώπους που πόνεσαν, έρωτες που χάθηκαν, τραγούδια όπου το μίσος και η απόγνωση συναντούν πολλές φορές τον έρωτα και το πάθος.
Στο EROS η Μαρίκα Κλαμπατσέα, με τη γνώριμη χροιά της σοπράνο δραματικής κολορατούρα φωνής της, θα ερμηνεύσει αυτοσχεδιάζοντας στο πιάνο συνθέσεις της, αποσπάσματα απο γνωστά έργα της, σε μια μουσική διαδρομή, όπου δεν θα λείπουν οι άριες, όπως η αγαπημένη Un Bel Di Vedremo απο την Madame Butterfly του Giacomo Puccini, ή η Habanera του Georges Bijet απο την Όπερα Carmen. Ακόμη μελωδίες που τραγουδήθηκαν απο την Judy Garland, Billie Holiday, Elvis, Klaus Nomi, Tom Waits. Τέλος, μελοποίηση ποιημάτων της Αμερικανίδας ποιήτριας και συγγραφέα Hilda “H.D.” Doolittle και της Sylvia Plath, θα δώσουν το στίγμα τους ολοκληρώνοντας την διαδρομή της συγκινησιακής performance EROS .
Η Μαρίκα Κλαμπατσέα επανέρχεται στην Αθηναϊκή σκηνή με ένα έργο που μιλάει για τον έρωτα. Σε τι διαφέρει το ΕROS από τις προηγούμενες performances?
Η performer και εμπνεύστρια της συναυλίας EROS, παραμένω η ίδια! Δεν βλέπω έτσι κάποια ιδιαίτερη διαφορά απο τις προηγούμενες μου performances. Το διαφορετικό ούτως η άλλως συμβαίνει γιατί αυτοσχεδιάζω…, θα μπορούσε η ίδια μουσική μέσα από τον ελεύθερο αυτοσχεδιασμό να πολλαπλασιάζει τις διαφορές από προηγούμενες παρουσίες μου. Για να απαντήσω όμως άμεσα στο ερώτημά σας και όχι μέσα από όρους μουσικούς μόνο, το EROS είναι μια βουτιά τολμηρή σε ότι κουβαλώ μέσα μου από παιδί. Ο έρωτας!, ο έρωτας προς την Ζωή!
Ίσως και δεν θα μπορούσα να υπάρχω χωρίς αυτή την αίσθηση, που απεγνωσμένα πολλές φορές … συντηρώ και προστατεύω, γιατί και ο χρόνος παράλληλα περνά αδυσώπητος και τετελεσμένα …περιθωριοποιεί όλους εμάς. Τείνει να φθείρει, μέχρι και να «απαγορεύει» στο τέλος, την διάθεση για ζωή και για έρωτα. Αυτά που προανάφερα, είναι και το διαφορετικό, ή και το έναυσμα, αν θέλετε, για την επιλογή του τίτλου, αλλά και για το ιδιαίτερο μουσικό ταξίδι, αυτό του EROS. Μελωδίες που σφράγισαν μες τον χρόνο όμορφες ερωτικές στιγμές και περιόδους της ζωής μου, αλλά και το τέλος τους. Η παρωδία δίνει και την λύση, απαντώντας ίσως μουσικά τουλάχιστον στο ερώτημα, Έρωτας η Θάνατος; Το ένα εμπεριέχεται, ούτως η άλλως, μέσα στο άλλο.
Πώς θα σκιαγραφούσατε την καλλιτεχνική σας πορεία μέχρι σήμερα;
Η όπερα, η αγάπη για το τραγούδι, η ελεύθερη έκφραση, το γκρέμισμα των στεγανών, αυτών που τα ωδεία επέβαλαν σε σχέση με την φωνή και την τεχνική της, ο ελεύθερος αυτοσχεδιασμός, η επικοινωνία με το κοινό, που είναι συχνά φορτισμένη συγκινησιακά, …έρχονται σαν πρώτα στην ερώτηση σας, που χαρακτηρίζουν την πορεία μου σαν μουσικός. Η αγωνία, ίσως και ο θυμός, παίρνουν τον χώρο τους ακόμη, ο εγκλωβισμός χωρίς προοπτική, όταν κινείσαι η αντιστέκεσαι εκτός των πλαισίων αυτών, που καθορίζουν το σκηνικό και καθεστώς. Αυτό συνθλίβει, είναι όμως η πραγματικότητα και είναι θλιβερή, ενώ βρίσκομαι αντιμέτωπη συχνά σαν καλλιτέχνης. Είναι η τροχοπέδη για την τέχνη και η αλλοτρίωσή της μέσα από την εμπορευματοποίηση. Πιστοί της σύντροφοι και υποστηρικτές, …ένα μεγάλο μέρος από τα μέσα ενημέρωσης. Οι δήθεν καλλιτεχνικοί φορείς ακόμη εξακολουθούν να την συντηρούν. Θάβουν έτσι κάθε προσπάθεια που γίνεται εκτός των πλαισίων της, από καλλιτέχνες με διαφορετική κατεύθυνση, περιθωριοποιώντας έτσι την ποιότητα στην τέχνη και προβάλλοντας αντίθετα την παρακμή, -μια μουσική τέρας-! Συνεχίζω απτόητη την καλλιτεχνική μου πορεία με χαρά και δύναμη, που σε ένα μεγάλο βαθμό έχει ολοκληρωθεί, σκιαγραφούν μερικά, την μουσική μου πορεία.
Ποιοι ήταν οι σημαντικοί σταθμοί στην καριέρα σας;
Πρώτος σταθμός και ήταν πολύ νωρίς, ήμουν 9 χρόνων, όταν ακούγοντας την μητέρα μου Νίνη να τραγουδά την άρια «Estrano” από την όπερα «La Traviata” του Giuseppe Verdi, μπαίνοντας στο σαλόνι, τραγούδησα τις πρώτες μουσικές φράσεις. Αυτό ήταν σημαντικός σταθμός! Οι γονείς μου αγκάλιασαν το «τόλμημα» μου και ιδιαίτερα η μητέρα μου που αναφώνησε: ”το παιδί είναι ταλέντο, πήρε την φωνή μου”. Αυτή η αντίδραση μου έδωσε τη πίστη και δύναμη να φανταστώ, ότι θα μπορούσα να γίνω στο μέλλον μουσικός!
Σταθμός, …η χαρά που μου έδωσε το γεγονός, ότι πέρασα στις εξετάσεις στο Guildhall school of Music and Drama στο Λονδίνο.
Η συνάντηση μου με τα παιδιά των λουλουδιών στο Hyde Park.
Ακόμη σημαντικός σταθμός, όταν σπούδαζα στο Παρίσι Jazz και ελεύθερο αυτοσχεδιασμό. Όταν, εκτός από τα καφεθέατρα και τις μεγάλες σκηνές, τραγούδαγα και στον δρόμο, μέσα στο μετρό, ή στο Beaubour.
Σταθμός η περίοδος που έζησα στην Αγγλία, εκεί που άνθισε η μουσική μου και το Arts Council υποστήριξε, βραβεύοντας τις συναυλίες μου.
Είναι όμως αναρίθμητοι οι σταθμοί, που συνάντησα στη μουσική μου πορεία και δεν νομίζω, ότι θα μπορούσα να σταματήσω κάπου, …σε κάποιο τελικό, αν θέλετε, σταθμό.
Το κοινό πολλές φορές δεν αντιλαμβάνεται τον μόχθο που κρύβεται πίσω από έναν επιτυχημένο καλλιτέχνη. Πώς θα περιγράφατε ένα δικό σας 24ώρο;
Υπάρχουν περίοδοι που θα μπορούσε όλο το 24ωρο η ζωή μου να είναι μόνο μουσική.
Σε κάθε περίπτωση όμως, είτε τραγουδώ κάθε μέρα, είτε κάνω πρόβα, η μουσική είναι πάντα μέσα μου. Δεν μπορώ να με φανταστώ χωρίς …ένα πιάνο, αρκεί να είναι εκεί, μπροστά μου να το βλέπω κι ας μην παίζω. Θα αισθανόμουν καλύτερα ακόμα και σε διακοπές να έχω την πρόσβαση, ώστε να μπορώ να παίξω και να τραγουδήσω όποτε το αισθανθώ, με λίγα λόγια η μουσική είναι η ταυτότητά μου! Η πιστοποίηση ότι υπάρχω.
Η Ελλάδα παράγει πολιτισμό σήμερα;
Η μουσική και η τέχνη γενικότερα επικυρώνουν τον πολιτισμό που είναι τόσο απαραίτητος για να επιβιώνουμε και να μπορούμε να δημιουργούμε. Πολιτισμός είναι ένα μεγάλο θέμα, που δεν εξαντλείται μέσα σε μια συνέντευξη, με δυο λόγια όμως θα πω, ότι κύρια είναι η συμπεριφορά και η στάση μας απέναντι στη ζωή, ο σεβασμός και η δυνατότητα να μπορούμε να συνυπάρχουμε, χωρίς διακρίσεις, αναγνωρίζοντας τη διαφορετικότητα. Να υποκλινόμαστε σ’ αυτή, ακόμη περισσότερο μπροστά σε μια κοινωνία που με θλίψη βλέπουμε ότι βασικά χαρακτηριστικά της είναι η ανισότητα, ο ρατσισμός και ο εθνικισμός. Προσθέτω ακόμη ότι η τέχνη γενικά, αλλά και η μουσική ειδικότερα, όταν επιβεβαιώνεται και επικυρώνεται, μέσα από την ίδια τη δημιουργία, δεν μπορεί παρά να συνεισφέρει στον πολιτισμό.
Τι σημαίνει η μουσική για εσάς;
Θεωρώ πως όλα τα είδη μουσικής συναντιόνται κι ενώνονται σε ένα. Αυτό και εκφράζω μέσα από τη μουσική που συνθέτω ή τον τρόπο που τραγουδώ. Η φωνή και χροιά της ροκ εμπλέκεται στη φωνή της όπερας, η φωνή και χροιά που τραγουδά το μοιρολόι, την παραδοσιακή μουσική γενικότερα, ενσωματώνεται μαζί με τα υπόλοιπα είδη, που μέσα σ’ αυτά είναι και το καμπαρέ, το μιούζικαλ, το Rag time στον γενναιόδωρο, ελεύθερο αυτοσχεδιασμό, που τόσο αγαπώ. Μουσική ίσον Ζωή !
Ποια είναι η σημαντικότερη στιγμή μίας performer όπως εσείς;
Όταν εκτίθεμαι! Όταν μοιράζομαι με το κοινό, ότι χαίρομαι αλλά και ότι με βασανίζει, …όταν τα λέω όλα! Όταν κάποιοι έρχονται μετά τη συναυλία μου και με αγκαλιάζουν συγκινημένοι, …όταν γίνομαι ένα μαζί τους! Κλαίμε και χαιρόμαστε μαζί, …όλος ο ρομαντισμός μου, που από παιδί έχω, εκεί μπροστά μου πραγματώνεται. Μου προφέρει, αλήθεια, το κοινό, τόσα πολλά ..!
Ποια είναι η σχέση σας με την όπερα;
H όπερα, η κλασσική μουσική, είναι σημαντικά ακούσματα στη μουσική μου πορεία. Η όπερα ήταν και η πρώτη μου προσέγγιση και συνειδητοποίηση του τι σημαίνει φωνή, ερμηνεία και δύναμη! Σε συνδυασμό με τη θεατρικότητα μπαίνεις σε διαφορετικούς ρόλους, αλλάζοντας και μέσα από τον αυτοσχεδιασμό, ανάλογα και τις χροιές. Η πρώτη επαφή με την όπερα ήταν μέσα από την μητέρα μου Νίνη, που ήταν τραγουδίστρια της όπερας. Η Μαρία Κάλλας, που ήταν αδυναμία της μητέρας μου και άκουγα από παιδί να τραγουδά, με έκανε ν’ αγαπήσω την όπερα.
Ποιο είδος κοινού γοητεύεται από το EROS;
To EROS είναι ωδή στον έρωτα, ένα μήνυμα χαράς, φως σε μια εποχή που όλα φαίνονται θαμπά, απόμακρα και ίσως απαγορευμένα. Είναι ένας κύκλος τραγουδιών της ζωής και του έρωτα μέχρι τέλους, που το μίσος και η απόγνωση συναντούν πολλές φορές τον έρωτα και το πάθος. Μία μουσική διαδρομή, που απαρτίζεται από αγαπημένα τραγούδια, που ερμήνευσαν οι Judy Garland, Billie Holiday, Elvis, Klaus Nomi, Tom Waits, ανάμεσα σε αποσπάσματα από έργα μου.
Ο ελεύθερος αυτοσχεδιασμός, σε συνδυασμό με την ελεύθερη χρήση της φωνής και μια πρώτη προσέγγιση σε ποιήματα των σημαντικών Αμερικανίδων ποιητριών HD και Sylvia Plath θα μπορούσε να ενδιαφέρει ένα πλατύ κοινό που θέλει να ακούσει κάτι διαφορετικό.
Όμως, ας αφήσουμε το κοινό να μας απαντήσει καλύτερα στο ερώτημά σας, αν θα γοητευτεί ! Και θα χαρώ να συμβεί!
Λία Τσεκούρα,
Μουσικός,
Γ.Γ. του Σωματείου Ελλήνων Κριτικών Μουσικής Θεάτρου & Χορού.
“EROS” – Χώρος Τέχνης Ασωμάτων, Ασωμάτων 6 , Θησείο,
13 Φεβρουαρίου 2020, 9μμ., Τ 211 8009838