OTA VOICE
Πολιτιστικά

ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΚΕΣ ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ: Ο Εμμανουήλ Ροΐδης και η διαμάχη με τις γράφουσες Ελληνίδες

Γράφει η Αργυρώ Χατζηπαναγιώτου

Εκπαιδευτικός-  Μεταπτυχιακό Δίπλωμα στην Μεθοδολογία και Έρευνα της Λογοτεχνίας,  UNED, Μαδρίτη

Η διαμάχη του Εμμανουήλ Ροΐδη με τις «γράφουσες» -έτσι όπως αποκαλούντο οι Ελληνίδες συγγραφείς της περιόδου: τέλους 19ου αιώνα αρχές 20ου, ξεκίνησε μετά από δημοσίευση, του  άρθρο του, «Αι γράφουσαι Ελληνίδαι, Α’ Αρσινόη Παπαδοπούλου» ,στην εφ. Ακρόπολις (28/4/1896). Στο άρθρο, επιτίθεται κατά των «γραφουσών» και ιδιαιτέρως εναντίον της Καλλιρρόης Παρρέν, εκδότριας της Εφημερίδος των Κυριών.

«Τας γραφούσας γυναίκας αγαπώμεν υπό τον όρον να μην μετεύδωνται γράφουσαι εις άνδρας, αρκούμεναι εις μόνα του φίλου των τα χαρίσματα, την λεπτότητα, την χάριν, την φιλοκαλίαν, την ευαισθησίαν ή και την πονηρίαν.»

Εμμανουήλ Ροΐδης

Εφ. Ακρόπολις, 28 Απριλίου 1896

Ο Ροΐδης στα γραφόμενά του, αμφισβητεί τη συγγραφική δεινότητα των γυναικών, γιατί πιστεύει ότι γράφουν μιμούμενες τους άνδρες, αγνοώντας τη γυναικεία τους ευαισθησία. Αναγνωρίζει, ως μόνη ικανή συγγραφέα, την Αρσινόη Παπαδοπούλου, η οποία εκείνη την εποχή είχε δημοσιεύσει τα διηγήματά της: Αθηναϊκά Ανθύλλια.

Θεωρεί ότι η Αρσινόη Παπαδοπούλου συνδυάζει επιτυχώς την συγγραφική ικανότητα με την γυναικεία λεπτότητα και χάρη, στοιχεία που δίνουν έναν αέρα ευαισθησίας στα γραφόμενά της.

Μετά την δημοσίευση του άρθρου, ξεσπά σάλος, και αρχίζει μία διένεξη δια μέσου δημοσιεύσεων στις εφημερίδες της εποχής. Οι Ελληνίδες συγγραφείς δίνουν συνεντεύξεις στον δημοσιογράφο, Δημήτρη Χατζόπουλο, στην εφημερίδα Σκριπ. Οι «γράφουσες» που συμμετέχουν είναι:  Καλλιρρόη Παρρέν, Ευγενία Ζωγράφου, Ελένη Κανελλίδου,  Σωτηρία Αλιμπέρτη, Καλλιόπη Κεχαγιά, οι οποίες διαμαρτύρονται για την άδικη επίθεση εναντίον τους.

Σύμμαχοι των γυναικών, μεταξύ άλλων,  είναι ο δημοσιογράφος και εκδότης της εφ. Ακρόπολις, Βλάσσης Γαβριηλίδης, ο οποίος με αφορμή τη διαμάχη γράφει το βιβλίο του: Αι γυναίκες.

Ο Γρηγόριος Ξενόπουλος διατυπώνει με σθένος: «Η συντροφιά σου είναι πολύτιμη, το ήθος σου, η τόλμη και η γραφή σου θαύμα. Εύγε σου, Δέσποινα της φιλαλληλίας και της προόδου. Στηρίζω τους αγώνες σου, των γυναικών τους αγώνες με όλη μου τη δύναμη.»

Ο Κωστής Παλαμάς δηλώνει : « Η Τέχνη δεν έχει γένος» και γράφει ποίημα:

Χαίρε γυναίκα

Εσύ Αθηνά, Μαρία, Ελένη, Εύα

Να η ώρα σου!

Τα ωραία σου φτερά δοκίμασε κι ανέβα

Και καθώς είσαι ανάλαφρη

Και πια δεν είσαι σκλάβα

Προς τη μελλούμενη αγία γη πρωτύτερα

Εσύ τράβα

Κι ετοίμασε τη νέα ζωή

Μιας νέας χαράς

Υφάντρα

Και ύστερα αγκάλιασε, ύψωσε και φέρε εκεί

Τον άντρα

Και πλάσε τον Πρωτόπλαστη

 

Ο Ε. Ροΐδης δίνει την απάντησή του στην εφημερίδα ΣΚΡΙΠ (8/5/1896), λέγοντας ότι απορεί και δεν αντιλαμβάνεται τον λόγο που έγινε η όλη φασαρία, γιατί πιστεύει ότι το άρθρο που έγραψε ήταν από την αρχή μέχρι το τέλος ένας ύμνος για την γυναίκα.

Στην ερώτηση του  Μποέμ, ψευδώνυμο του δημοσιογράφου Δημητρίου (Μήτσου) Χατζόπουλου: «Ποίαν εντύπωσιν, σας επροξένησαν(…) τα παράπονα των λογίων γυναικών κατά του άρθρου σας;», ο Ροΐδης απαντά:

«Μεγάλην μόνον απορίαν, αφού από της πρώτης μέχρι της τελευταίας στιγμής, ουδέν άλλο ήτο το άρθρον εκείνο παρά ύμνος εις την γυναίκα την οποία εκήρυξα ικανήν ν’ ανυψωθή εις το είδος της υπεράνω του ανδρός, και ότι το είδος τούτο προτιμώ παντός άλλου. Και όχι μόνον την γυναίκα εν γένει, αλλά και ιδιαιτέρως την Ελληνίδα υπερεπήνεσα παραστήσας αυτήν εξισωθείσα προς την Ευρωπαίαν κατά την κομψότητα της ενδυμασίας  και την χάριν της κοσμικής συμπεριφοράς, πολύ ανωτέραν του σημερινού Έλληνος κατά την οξύτητα του πνεύματος, και μόνην ικανήν να μεταδώση εις την ανδρικήν μας φιλολογίαν τα ελλείποντα απ’ αυτής προσόντα χάριτος, λεπτότητας , φιλοκαλίας.»

Σχετικά Άρθρα

Σκιές Αγάπης: “Το φάντασμα του Παππού”, της Γεωργίας Μπέλτσου

otavoice

Η Νάνσυ Μπούκλη θα ήθελε να στείλει μια «μέλισσα» να τσιμπήσει τους θυμωμένους οδηγούς

otavoice

Ιάκωβος Καμπανέλλης: Αφιέρωμα στον σημαντικό θεατρικό συγγραφέα

otavoice

Ζωρζ Σαρή: 100 χρόνια από τη γέννησή της

otavoice

“Black Pearl”-Το νέο βιβλίο του Θεοχάρη Μπικηρόπουλου

otavoice

Η Λήδα Χατζηδημητρίου από την «Αγριόπαπια», αποκλειστικά στο OTAVOICE.

otavoice