Ο νεοεκλεγείς πρόεδρος του Ιράν, Μασούντ Πεζεσκιάν, θεωρούμενος ως μετριοπαθής συγκριτικά με τους αντιπάλους που είχε στην κούρσα για την προεδρία, φέρνει έναν νέο αέρα στην εξουσία του θεοκρατικού καθεστώτος και ενδεχομένως να προσπαθήσει να πραγματώσει μέρος των ελπίδων εκατομμυρίων Ιρανών που αναζητούν λιγότερους περιορισμούς στις κοινωνικές ελευθερίες και μια πιο ρεαλιστική εξωτερική πολιτική.
Σύμφωνα με αναλυτές, ο Πεζεσκιάν, ο οποίος νίκησε τον σκληροπυρηνικό Σαΐντ Τζαλίλι στο δεύτερο γύρο της Παρασκευής, είναι σαφώς πιο καλοδεχούμενος από τις δυτικές δυνάμεις, καθώς θεωρούν πιθανό να επιδιώξει πιο ειρηνικούς τρόπους εξόδου από την τεταμένη αντιπαράθεση που μαίνεται εδώ και χρόνια ανάμεσα στο Ιράν και τη Δύση για το ταχέως εξελισσόμενο πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης.
Ο νέος Ιρανός πρόεδρος κατάφερε να κερδίσει ένα μεγάλο μέρος του εκλογικού σώματος – κυρίως νεολαία και αστική μεσαία τάξη – το οποίο είναι ευρέως απογοητευμένο από τα τόσα χρόνια καταστολής, που καταπνίγουν οποιαδήποτε προσπάθεια δημόσιας διαφωνίας από την ισλαμική ορθοδοξία.
Ο 69χρονος καρδιοχειρουργός και υπουργός Υγείας κατά την περίοδο 2001-05 έχει δεσμευτεί να προωθήσει μια ρεαλιστική εξωτερική πολιτική, αμβλύνοντας τις εντάσεις στις διαπραγματεύσεις με τις δυτικές δυνάμεις για την αναβίωση του πυρηνικού συμφώνου του 2015, οι οποίες σήμερα ουσιαστικά έχουν παγώσει. Επίσης, στην ατζέντα του υπάρχουν προτάσεις για να βελτιώσει τις προοπτικές κοινωνικής φιλελευθεροποίησης και πολιτικού πλουραλισμού.
Κάτω από το διπλό σύστημα κληρικής και λαϊκής διακυβέρνησης του Ιράν, ο πρόεδρος δεν μπορεί να επιβάλλει καμία ουσιαστική αλλαγή πολιτικής σχετικά με το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν ή την υποστήριξη οργανώσεων και ομάδων πολιτοφυλακής σε στη Μέση Ανατολή, αφού τον τελευταίο λόγο σε όλα τα κορυφαία κρατικά ζητήματα τον έχει ο ανώτατος θρησκευτικός ηγέτης Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ.
Ωστόσο, ο πρόεδρος μπορεί να επηρεάσει τους τόνους με τους οποίους εκφράζεται η ιρανική πολιτική, ενώ θα έχει ενεργό ρόλο στην επιλογή του διαδόχου του 85χρονου πλέον Χαμενεΐ.
Ο Πεζεσκιάν είναι πιστός στη θεοκρατική διακυβέρνηση του Ιράν και δεν έχει εκδηλώσει καμία πρόθεση να έρθει σε αντιπαράθεση με τους θρησκευτικούς ηγέτες. Σε σειρά τηλεοπτικών συζητήσεων και συνεντεύξεων, έχει υποσχεθεί να μην αμφισβητήσει τις πολιτικές του Χαμενεΐ.
Όμως, οι απόψεις του Πεζεσκιάν διαφέρουν σημαντικές από εκείνες που είχε ο σκληροπυρηνικός πρώην πρόεδρος Εμπραχίμ Ραΐσι, που σκοτώθηκε κατά τη συντριβή ελικοπτέρου τον περασμένο Μάιο. Ο προστατευόμενος του Χαμενεΐ πρώην πρόεδρος, που προοριζόταν μάλιστα για διάδοχός του, υπεράσπιζε θερμά τους νόμους που περιορίζουν το γυναικείο ντύσιμο και είχε υιοθετήσει μια σκληρή στάση στις διαπραγματεύσεις με τις δυτικές δυνάμεις για την αναβίωση της πυρηνικής συμφωνίας.
Ο νέος πρόεδρος έχει υποσχεθεί να αναζωογονήσει την οικονομία που πλήττεται από την κακοδιαχείριση, την κρατική διαφθορά, αλλά και κυρώσεις από τις ΗΠΑ.
Ως βουλευτής από το 2008, ο Πεζεσκιάν, ένας Αζέρος που υποστηρίζει τα δικαιώματα των διαφόρων εθνοτικών μειονοτήτων της ιρανικής επικράτειας, έχει επικρίνει στο παρελθόν την καταστολή της πολιτικής και κοινωνικής διαφωνίας από το κληρικό κατεστημένο. Το 2022 μάλιστα, είχε ζητήσει διευκρινίσεις από τις αρχές σχετικά με το θάνατο της Μάσα Αμίνι, της νεαρής γυναίκας που πέθανε υπό κράτηση αφού συνελήφθη για φερόμενη παραβίαση του νόμου για το γυναικείο ντύσιμο. Ο θάνατός της είχε πυροδοτήσει αναταραχές για μήνες σε όλη τη χώρα που κόστισαν τη ζωή σε εκατοντάδες ανθρώπους.
Τον περασμένο μήνα, σε ομιλία του στο πανεπιστήμιο της Τεχεράνης, απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με φοιτητές που φυλακίστηκαν κατηγορούμενοι για συμμετοχή σε εκείνες τις ταραχές, ο Πεζεσκιάν είπε ότι «οι πολιτικοί κρατούμενοι δεν εμπίπτουν στο πεδίο των αρμοδιοτήτων μου και αν θέλω να κάνω κάτι, δεν έχω καμία εξουσία».
Κατά τη διάρκεια του πολέμου Ιράν-Ιράκ τη δεκαετία του 1980, ο Pezeshkian, ένας μαχητής και γιατρός, είχε επιφορτιστεί με την αποστολή ιατρικών ομάδων στην πρώτη γραμμή.
Σε προσωπικό επίπεδο, ο Πεζεσκιάν έχασε τη γυναίκα του και ένα από τα παιδιά του σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα το 1994. Από τότε, μεγάλωσε μόνος τους δύο γιους και μια κόρη του που επέζησαν, επιλέγοντας να μην ξαναπαντρευτεί ποτέ.
Πηγή: Reuters