Η νεαρή εικαστικός και γραφίστρια Άννα Ψιμάδα, μέσα από 8 εικόνες αποτυπώνει τις σύγχρονες μάστιγες της κοινωνίας μας.
Η Άννα Ψιμάδα γεννήθηκε και μεγάλωσε στα Βριλήσσια. Είναι πτυχιούχος Γραφίστρια του Middlesex University και σήμερα φοιτά στο Τμήμα Εικαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης στην Σχολή Καλών Τεχνών στο Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων. Διακρίνεται για την εικαστική της ανησυχία και κοινωνική της ευαισθησία.
Πρόσφατα είδα στο facebook στον προσωπικό της λογαριασμό Anna Psimada Art μια σειρά από εικονογραφήσεις οι οποίες «μου μίλησαν» και είχαν κάτι το διαφορετικό. Έτσι ήρθα σε επαφή μαζί της για μια μικρή συνέντευξή για λογαριασμό του ΟΤΑVOICE καθώς πάντα μας αγγίζει η τέχνη και ο πολιτισμός.
Άννα Μαρία, πρόσφατα δημοσίευσες στον προσωπικό σου λογαριασμό στο Facebook μια σειρά από εικονογραφήσεις σχετικές με τα τρέχοντα κοινωνικά προβλήματα. Τι σε έκανε να δημιουργήσεις αυτή την σειρά από εικόνες;
Τα τελευταία χρόνια άρχισα να βιώνω τις κοινωνικές εντάσεις, τα κοινωνικά ελλείμματα και τις κοινωνικές παθογένειες με την οπτική περισσότερο του καλλιτέχνη˙ αυτό για εμένα ήταν μια εγγενής ανάγκη, η οποία με ώθησε να αποτυπώσω ζωγραφικά κάποια από τα βασικά προβλήματα που έχει ο κοινωνικός ιστός. Η παιδική παχυσαρκία, η χρήση ουσιών, η υπερκατανάλωση, το bulling, ο εθισμός στα socialmedia, οι τοξικές κοινωνικές σχέσεις, η τηλεόραση και η πρωτόγνωρη εμπειρία από τον Covid 19 αποτελούν θέματα που με απασχολούν και η ανάγκη να τα μεταβολίσω εσωτερικά και να τα εκφράσω μέσα από τις εικόνες ήταν πηγαία.
Μπορείς να μας πεις δυο λόγια για κάθε μια ενότητα και θέμα καθώς και την σχέση που έχουν μεταξύ τους?Κατ΄αρχάς θέλησα να εκφραστώ εικονογραφικά για την παχυσαρκία, η οποία ταλαιπωρεί όχι μόνο τα παιδιά αλλά και τους ενήλικες. Γνωρίζουμε πολύ καλά, ότι η παιδική παχυσαρκία αυξάνεται συνεχώς σε παγκόσμιο επίπεδο και καθίσταται πλέον σημαντικό και τεράστιο πρόβλημα για τη δημόσια υγεία. Στην Ελλάδα η παιδική παχυσαρκία διογκώνεται ως πρόβλημα που απαιτεί άμεση διερεύνηση και επίλυση. Θεωρώ, ωστόσο ότι η παχυσαρκία είναι περισσότερο ψυχολογικό και πολιτιστικό ζήτημα, με την έννοια μιας κοινωνίας, ενός κοινωνικο-πολιτικού ιστού, ο οποίος έχει γίνει αχόρταγος και σαρκοφάγος, αδυνατεί να βιώσει κορεσμό και καταφεύγει στην παντός τύπου κατανάλωση, αναζητώντας μια απόλαυση που δεν έρχεται ποτέ. Εκεί ξεκινάει ο φαύλος κύκλος, τη δίνη του οποίου επιθυμώ να αποδώσω με την συγκεκριμένη εικόνα.
Ένα περαιτέρω θέμα που με συγκινεί και με προβληματίζει είναι η χρήση ουσιών, η οποία έχει αυξηθεί και μάλιστα σχεδόν ανεξέλεγκτα. Θεωρώ, και πάλι, ότι το ζήτημα αυτό είναι μια κοινωνική πληγή, διότι ταλαιπωρεί τόσο τους ίδιους τους χρήστες όσο και τις οικογένειές τους θολώνοντας την αναζήτηση ενός καλύτερου «αύριο». Είναι λυπηρό να βλέπει κανείς νέους ανθρώπους να γίνονται ράκη, να ευτελίζουν τον εαυτό τους στον βωμό της αναζήτησης μιας πρόσκαιρης ανακούφισης – δεν είναι τυχαίο ότι η χρήση ουσιών όπως και η παχυσαρκία είναι απότοκα ενός ψυχικού καταφυγίου – από πληγές που άνθρωποι αυτοί δεν έχουν βρει τρόπο να επουλώσουν.
Όπως ίσως γίνεται αντιληπτό τα έργα αυτά συνδέονται μεταξύ τους, καθώς περιγράφουν αχαλίνωτες επιθυμίες και μάταιες αναζητήσεις ενός καταφυγίου. Μια ψευδαίσθηση καταφυγίου είναι και η υπερκατανάλωση, όπου ο άνθρωπος καθίσταται έρμαιο των επιθυμιών του και του συστήματος που του ζητά να καταναλώνει για να βρίσκει την ευτυχία. Ο άνθρωπος αφήνεται να παρασυρθεί από την παραγωγή κέρδους, ξεχνώντας ότι εκτός από καταναλωτικό είναι σκεπτόμενο ον αλλά και κοινωνικό ον, οπότε μέσα από την καθημερινή επιβίωση για την αδιάλειπτη και εμμονική παραγωγή πλούτου αποξενώνεται από τον πλησίον του και χάνει την ψυχή του. Θεωρώ ότι θα πρέπει να βρεθεί μια χρυσή τομή, όπου ο άνθρωπος θα μπορεί να ικανοποιεί τις επιθυμίες του, χωρίς να βουλιάζει σε αυτές. Μέρος της ζωής μας δεν είναι μόνο η επιβίωση, η συνετή κατανάλωση αλλά και η φύση με την οποία ο άνθρωπος θα πρέπει να ξαναβρεί την επαφή του.
Τι διάσταση παίρνει ο Εκφοβισμός στις εικόνες σου;
Ανέκαθεν οι ανθρώπινες σχέσεις ήταν μια δύσκολη υπόθεση, η οποία μερικές φορές μπλεκόταν στο παιχνίδι μεταξύ ισχυρού και ανίσχυρου, φαινόμενο που γίνεται περισσότερο έντονο στο παιδικό bullying, τον εκφοβισμό, καθώς είναι πολύ δύσκολο για ένα παιδί να ελέγξει την αίσθηση της ισχύος που διαθέτει και αδυνατεί να μπει σε πλαίσιο. Ως γνωστόν, ο εκφοβισμός αφορά τη σωματική και ψυχολογική κακοποίηση ή υποτίμηση ασθενέστερων ατόμων σε μια ομάδα. Κομμάτι της ανθρώπινης αλαζονείας, θεωρώ ότι ο εκφοβισμός πάντοτε αποτελούσε μάστιγα για τις κοινωνίες των ανθρώπων και ασκείτο σε πολλά επίπεδα, ηλικιακά, κοινωνικά, επαγγελματικά – κατάσταση που δεν έχει αλλάξει χιλιάδες χρόνια τώρα.
Τα socialmedia πως επηρεάζουν τις ανθρώπινες σχέσεις και που βρίσκονται τα όρια όπου από εκεί και πέρα μια σχέση γίνεται τοξική;
Όλοι γνωρίζουμε τι σημαίνει Εθισμός στα socialmedia, και μάλιστα το βιώνουμε. Άλλωστε ο καλλιτέχνης αντλεί πολλά από τη δεξαμενή των δικών του βιωμάτων. Έτσι όπως έχει προχωρήσει η τεχνολογία σήμερα, όλη μας η ζωή βρίσκεται σε ένα κινητό, έναν lap-top, ένα tablet. Ωστόσο, τα socialmediaόχι μόνο έχουν αλλάξει τον τρόπο ζωής μας αλλά επηρεάζουν την συμπεριφορά και τη λειτουργία του εγκεφάλου μας, κι αυτό είναι κάτι που πρέπει να μας ταρακουνήσει.
Αυτό που παίρνει ο χρήστης είναι άμεση ικανοποίηση και επιβράβευση, μέσω των likes, μέσω της παρακολούθησης βίντεο και χάνει τη δυνατότητα σχέσης και σκέψης. Η ικανοποίηση αυτή αυξάνει την ντοπαμίνη μας, δηλαδή την ορμόνη της ευτυχίας και χαϊδεύει τον ναρκισσισμό μας, οπότε το μυαλό τα επιζητεί συνεχώς, επιζητούμε δηλαδή «κοινό», μια «αυλή» που ικανοποιεί τη φιλαυτία μας. Θεωρώ ότι τα socialmediaμας κρατούν απόμακρους από τις πραγματικές σχέσεις και θα πρέπει να φροντίσουμε να διατηρούμε μια ισορροπία μεταξύ socialmediaκαι sociallife.
Oάνθρωπος είναι ανασφαλές ον και δυσκολεύεται πολύ να δημιουργήσει σχέσεις, κι αυτό ισχύει για όλους μας. Πολλές φορές ζούμε μέσα σε τοξικές κοινωνικές σχέσεις, όπου κυριαρχεί ένας πόλεμος ελέγχου, ισχύος, εξουσίας και εγωκεντρισμού. Δυστυχώς μια τοξική σχέση δεν γίνεται πάντοτε αντιληπτή, διότι μπορεί και να καλύπτει ορισμένες παθογένειες μας. Οι τοξικές σχέσεις είναι κοινωνικό φαινόμενο σε κάθε κοινωνικό περιβάλλον και χρειάζεται αυτοέλεγχος τόσο για να αποφύγουμε να υποτιμήσουμε έναν αγαπημένο μας, ή να αρνηθούμε να γίνουμε αντικείμενο μιας τέτοιας σχέσης.
Από τον χώρο του εθισμού δεν μπορεί να λείπει η τηλεόραση, καθώς ο μέσος άνθρωπος παρακολουθεί κατά μέσο όρο 4 ώρες τηλεόραση κάθε μέρα. Αυτό μας δείχνει τη δύναμη της εικόνας, την ευκολία που έχει η εικόνα να διεισδύσει στον εγκέφαλό μας σε σχέση με τις γραμμές ενός βιβλίου. Πολλές φορές, ωστόσο, η τηλεόραση λειτουργεί καταπραϋντικά, μας ηρεμεί, μας διώχνει τις κακές σκέψεις, μας παίρνει το μυαλό μακριά. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να είναι αυτοσκοπός, ούτε ένα μέσο που το αφήνουμε να κυριαρχεί στη ζωή μας άκριτα και χωρίς πλαίσιο.
Ο Covid ήταν το κερασάκι στην τούρτα για εσένα;
Ναι! Πραγματικά με σόκαρε. Τους τελευταίους 8 μήνες η ζωή μας ορίζεται από τον κορωνοϊό και τις επιπλοκές που γέμισε τη ζωή μας. Ως κεραυνός εν αιθρία, ο covid-19 μας ταλαιπώρησε, μας αποξένωσε, μας έκανε να συνειδητοποιήσουμε τους φόβους μας, φόβους για τη ζωή μας, για το περιβάλλον, φόβο για τον άλλον! Επίσης μας έθεσε προ της ατομικής μας ευθύνης, μας υποχρέωσε να συνειδητοποιήσουμε ότι εάν λειτουργήσουμε όλοι για έναν κι ένας για όλους κάπου θα βρούμε αυτή τη χρυσή τομή, την αρμονική ισορροπία στον εαυτό μας και στις σχέσεις με τους αγαπημένους μας. Το lockdown ήταν ένα προσωπικό καταφύγιο, το οποίο νομίζω μας έκανε λίγο πιο σοφούς σε έναν κόσμο που πασχίζει να βγει από το υπόγειό του…
Τι σχέδια έχεις για το μέλλον;
Έχω σχέδια μόνο για την επόμενη μέρα. Το μέλλον μου ακούγεται πολύ ασαφές και η τρέχουσα κατάσταση η οποία είναι αβέβαιη, δυναμική και ευμετάβλητη δεν μπορεί να σε αφήσει να έχεις μακροχρόνια σχέδια, παρά μόνο ίσως επιθυμίες.
Βασικός μου άξονας είναι να συνεχίσω να εμβαθύνω στα εικαστικά και να πειραματίζομαι με τα μέσα (σύγχρονα και παραδοσιακά) που έχω στην διάθεσή μου. Με τις εικόνες εκφράζομαι καλύτερα από ότι με τα λόγια και πάνω σε αυτή την οπτική γλώσσα και επικοινωνία θέλω να εξελίσσομαι.
Το μέλλον θα έχει σίγουρα προκλήσεις για εμένα και την γενιά που εκπροσωπώ. Εγώ θέλω να τις αντιμετωπίσω με την δύναμη και τα εργαλεία της τέχνης, της εικόνας και του πολιτισμού μέσα από μορφές, ύφος και μέσα που θα αναδειχθούν και θα εξελίσσονται παράλληλα με εμένα την ίδια και το περιβάλλον μου. Παραμένω αισιόδοξη!
Συνέντευξη: Αθανάσιος Μπέλτσος