Απόλυτη πλειοψηφία ή καθόλου καθαρή πλειοψηφία για την ακροδεξιά στην Assemblée Nationale: Αυτά φαίνεται να είναι τα δύο πιο πιθανά σενάρια για την έκβαση του δεύτερου γύρου των βουλευτικών εκλογών την Κυριακή 7 Ιουλίου, δεδομένου του αριθμού των υποψηφίων που διατηρεί κάθε στρατόπεδο . Και στις δύο περιπτώσεις, η Γαλλία θα βρισκόταν σε μια διαμόρφωση που δεν είχε ξαναδεί στην Πέμπτη Δημοκρατία. Ποια είναι τα επόμενα βήματα που αναμένονται στον απόηχο των εκλογών; Μπορεί η χώρα να οδεύει προς θεσμικό αδιέξοδο; Η Le Monde έχει κάποιες απαντήσεις.
1. Πότε πρέπει να διοριστεί νέα κυβέρνηση;
Η ήττα του προεδρικού στρατοπέδου φαίνεται αναπόφευκτη: η απόλυτη πλειοψηφία των εδρών είναι απρόσιτη για τον συνασπισμό Ensemble του Μακρόν, καθώς δεν θα μπορέσει να διατηρήσει επαρκή αριθμό υποψηφίων στον δεύτερο γύρο των βουλευτικών εκλογών. Ωστόσο, αυτή η προοπτική δεν σημαίνει ότι ο πρωθυπουργός Gabriel Attal θα πρέπει να παραιτηθεί αμέσως. «Το γεγονός ότι μια κυβέρνηση παραιτείται μετά τις βουλευτικές εκλογές είναι μια σύμβαση», σημείωσε ο Benjamin Morel, λέκτορας δημοσίου δικαίου στο Πανεπιστήμιο Paris-Panthéon-Assas.
Επομένως, δεν υπάρχει επίσημο χρονοδιάγραμμα για τον Μακρόν να ζητήσει από την σημερινή κυβέρνηση να παραιτηθεί ή να διορίσει νέα. Από την άλλη πλευρά, ο πρόεδρος δεν μπορεί να αγνοήσει εντελώς τη νέα πολιτική κατάσταση που προέκυψε από τις εκλογές. Μια κυβέρνηση που υπερψηφίστηκε στο Assemblée Nationale εκτίθεται πράγματι σε πρόταση δυσπιστίας, η οποία θα μπορούσε να εισαχθεί στην πρώτη συνεδρίαση της μελλοντικής Συνέλευσης. Το άρθρο 12 του Συντάγματος ορίζει την ημερομηνία αυτή ως τη δεύτερη Πέμπτη μετά τις εκλογές, στην προκειμένη περίπτωση 18 Ιουλίου.
2. Πώς μπορεί να σχηματιστεί νέα κυβέρνηση;
Εάν ένα πολιτικό στρατόπεδο έχει την απόλυτη πλειοψηφία στη Συνέλευση (τουλάχιστον 289 από τις 577 έδρες), ο διορισμός πρωθυπουργού από τις τάξεις του είναι αναπόφευκτος. Δεδομένων των αποτελεσμάτων του πρώτου γύρου της ψηφοφορίας, μια τέτοια πλειοψηφία θα μπορούσε να προκύψει μόνο από το ακροδεξιό Rassemblement National (RN) και τους συμμάχους του ή από την αριστερά.
Σε μια τέτοια κατάσταση συγκατοίκησης, όταν ο πρόεδρος και ο πρωθυπουργός προέρχονται από διαφορετικά πολιτικά στρατόπεδα, η εξουσία να διορίζει τον πρωθυπουργό εξακολουθεί να ανήκει στον πρόεδρο, αλλά δεν μπορεί να παρακάμψει τη γνώμη της πλειοψηφίας στη Συνέλευση, επειδή μια κυβέρνηση που αντιτίθεται η πλειοψηφία θα μπορούσε να αποτελέσει αντικείμενο πρότασης δυσπιστίας. Επομένως πρέπει να επιλέξει υποψήφιο από την πλειοψηφία. Έτσι ο Φρανσουά Μιτεράν το 1986 και το 1993 και ο Ζακ Σιράκ το 1997 διόρισαν πρωθυπουργούς που ήταν πολιτικά αντίθετοι μαζί τους.
3. Τι γίνεται αν δεν υπάρχει απόλυτη πλειοψηφία;
Το θέμα γίνεται πιο περίπλοκο εάν κανένα πολιτικό στρατόπεδο δεν μπορεί να συγκεντρώσει την απόλυτη πλειοψηφία. Το 2022, ο συνασπισμός του Μακρόν κέρδισε 246 έδρες, καθιστώντας τον μακράν τη μεγαλύτερη ομάδα στο Assemblée Nationale, τοποθετώντας τον όμως σε θέση σχετικής πλειοψηφίας. Αυτή η περίπλοκη κατάσταση δεν τον εμπόδισε να σχηματίσει κυβέρνηση και να την κρατήσει στη θέση της για δύο χρόνια, καθώς η αντιπολίτευση δεξιά, αριστερά και ακροδεξιά δεν ένωσαν ποτέ τις δυνάμεις τους για να τον ανατρέψουν.
Από την άλλη πλευρά, εάν η ακροδεξιά γίνει η μεγαλύτερη ομάδα στη Συνέλευση, αλλά δεν καταφέρει να κερδίσει την απόλυτη πλειοψηφία, θα μπορούσε να βρεθεί αντιμέτωπη με μια πλειοψηφία «ρεπουμπλικανικού μετώπου», ικανή να ανατρέψει την κυβέρνησή της ανά πάσα στιγμή.
Ο ηγέτης του RN Τζόρνταν Μπαρντέλα το έχει ήδη προβλέψει: Έχει δηλώσει επανειλημμένα από τις 9 Ιουνίου ότι θα αρνιόταν να γίνει πρωθυπουργός εάν το κόμμα του δεν κέρδιζε την απόλυτη πλειοψηφία των εδρών.
4. Τι θα συμβεί αν δεν προκύψει βιώσιμη κυβέρνηση;
Ελλείψει σαφούς πλειοψηφίας, υπάρχει πραγματικός κίνδυνος θεσμικού αδιεξόδου. Το Σύνταγμα δεν επιβάλλει κανένα χρονοδιάγραμμα για τον σχηματισμό κυβέρνησης, αλλά κανένα νομοθετικό ή κανονιστικό κείμενο δεν μπορεί να εγκριθεί ελλείψει αυτού.
- ο σχηματισμός μιας «κυβέρνησης εθνικής ενότητας» που υποστηρίζεται από έναν συνασπισμό που ενώνεται σε πολιτικά στρατόπεδα .
- Ο διορισμός μιας «τεχνικής» κυβέρνησης για τη διαχείριση της χώρας, με υπουργούς χωρίς κομματικές σχέσεις, σύμφωνα με αυτή που ηγήθηκε ο Μάριο Ντράγκι στην Ιταλία από το 2021 έως το 2022·
- μια κυβέρνηση μειοψηφίας στη Συνέλευση, αλλά μια κυβέρνηση που θα αναζητούσε συμβιβασμούς για τη θέσπιση νομοθεσίας κατά περίπτωση.
Ένα πράγμα είναι βέβαιο: ελλείψει μιας σαφούς, σταθερής πλειοψηφίας, μια κυβέρνηση αυτού του τύπου θα ζούσε υπό την απειλή μιας ψήφου δυσπιστίας στην Εθνική Συνέλευση, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε ταχεία διαδοχή των κυβερνήσεων.
5. Θα υπάρξει σύντομα νέα διάλυση;
Σύμφωνα με το άρθρο 12 του Συντάγματος «καμία νέα διάλυση δεν μπορεί να γίνει εντός ενός έτους από τις εκλογές αυτές». Ως εκ τούτου, η μελλοντική Assemblée Nationale θα πρέπει να παραμείνει σε συνεδρίαση τουλάχιστον μέχρι το καλοκαίρι του 2025.
Πηγή lemonde.fr